W l. 1976-79 całkowicie zlikwidowano torowisko. Także po zakończeniu wojny prym wśród zakładów przemysłowych nadal wiodła cukrownia. Zniszczony w czasie wojny zakład wielokrotnie modernizowano i rozbudowywano, także i po 1990 r. W l. 1966-70 powstał nowy zakład, Fabryka Galanterii Metalowej, który wkrótce po uruchomieniu zmienił nazwę na „Stomil”; głównym przedmiotem produkcji były zawory do dętek. W połowie l. 70., nastąpiła jego znaczna rozbudowa i modernizacja. Wznowiona produkcja w tkalni pozwoliła na wykonanie tutaj pierwszego powojennego ożaglowania „Daru Pomorza”. Wśród innych średzkich firm okresu PRL-u wymienić także warto „Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego”, „Państwowy Ośrodek Maszynowy”, mleczarnię, „Zakłady Mięsne”, oraz Przedsiębiorstwo Sprzętu i Transportu Wodno-Melioracyjnego, powstałe w 1968 r. i filię poznańskich Zakładów Przemysłu Odzieżowego „Modena” (niem. Fabryka Konfekcji). W końcu l. 70. w Kijewie, zlokalizowano jedną z filii zrzeszenia „Hortex”. 70% produkcji obejmował eksport. Wielka industrializacja okresu PRL-u doprowadziła do stagnacji w sektorze rzemieślniczym, zaś powojenna historia rolnictwa na ziemi średzkiej upłynęła na kolektywizacji, uplastycznionej w idei wielkich obszarowo Państwowych Gospodarstw Rolnych oraz rozwoju rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Funkcję akceleracyjną powstawania nowej, ciągłej zabudowy spełniały, podobnie jak w innych miastach, ciągi komunikacyjne takie jak: ul. 20. Października, w całym jej przebiegu, ale również ul.ul. Zamoyskich, Niedziałkowskiego i Kórnicka. Największymi inwestycjami budownictwa wielorodzinnego były dwa osiedla mieszkaniowe: Osiedle Młodych (2 poł. l. 70.) oraz znacznie większe, osiedle XXX – lecia PRL (od 1 poł. l. 80., obecnie Jagiellońskie,). Lata 70-te to też intensywny rozwój budownictwa jednorodzinnego przedwojennych dzielnic „parcelki” i „korbole”. Rozwój zabudowy mieszkalnej w stronę przeciwną następował wzdłuż szlaku komunikacyjnego do Gniezna, ale także na naturalnym przedłużeniu traktów na Pyzdry i Nowe Miasto. Budowę nowej szkoły, tysiąclatki, zrealizowano w l. 1963-64. Warunki nauczania należały w mieście do trudnych, co potęgował fakt wzrostu liczby mieszkańców w l. 70. i pocz. l. 80. Pewną poprawę przyniosła rozbudowa SP nr 1 (1985-87) oraz SP nr 3 (1987 r). Naukę kontynuowano także w budynku gimnazjum (od 1949 r. Liceum Ogólnokształcące), a także w szkole rolniczej, od 1959 r. funkcjonującej jako Technikum. Szkoła od 1978 r. prowadziła proces dydaktyczny w nowym kompleksie zlokalizowanym w pobliżu przedwojennego internatu. Kilka razy swą lokalizacje zmieniała także szkoła zawodowa, by ostatecznie w 1991r, znaleźć się w nowym kompleksie szkolnym w pobliżu technikum rolniczego. Godnym kontynuatorem przedwojennych tradycji sportowych okazał się średzki klub sportowy Polonia, który święcił triumfy w hokeju na trawie na przestrzeni l. 50, 60 i 70, zdobywając najwyższe laury w skali kraju. Szpital miejski im. Józefa Dietla, po zakończeniu działań wojennych pozostawał własnością szarytek, jednak w 1949r. został przejęty przez skarb państwa. Postępujące w l. 80-tych trudności gospodarcze uniemożliwiły budowę nowego budynku szpitala. W 1956r. w średzkim krajobrazie medycznym pojawiła się stacja pogotowia ratunkowego, a w 1972 r. oddano do użytku nowy budynek ośrodka zdrowia. Podobne placówki oddano w 1 poł. l. 70. w Słupi Wielkiej i Szlachcinie. Na niwie kultury w powojennej historii Środy wyróżniały się: dom kultury, Średzkie Towarzystwo Kulturalne i biblioteka powiatowa. Animacja życia kulturalnego w ramach Domu Kultury skupiała się głównie na organizacji sekcji i zespołów, spośród których największy sukces osiągnął zespół teatralny wystawiając w 1955 r. spektakl „Krakowiacy i Górale”. Na pocz. l. 70., oddano do użytku nowe pomieszczenia OK. Biblioteka Publiczna prowadziła aktywne studia o regionie i kultywowała regionalną tożsamość mieszkańców. Szczególną rolę odgrywało i odgrywa zawiązane w 1964 r. Średzkie Towarzystwo Kulturalne, skupiające miłośników regionu średzkiego. Towarzystwo brało aktywny udział w animacji życia kulturalnego, organizując serie wykładów i sesji naukowych poruszających tematykę historii ziemi średzkiej. Organizowano także wystawy, prelekcje i spotkania z wybitnymi postaciami życia publicznego oraz publikowano cenne materiały przybliżające historię i współczesność ziemi średzkiej. Od 1998 r. pod egidą Towarzystwa ukazuje się Średzki Kwartalnik Kulturalny, pismo o charakterze popularyzatorskim, przybliżające i definiujące pojęcie regionalnej i kulturowej tożsamości mieszkańców środy i jej regionu. W 1966 r. na bazie kilku pomieszczeń SP w Koszutach, we wnętrzu dworku z XVIII w. otwarto Muzeum Ziemi Średzkiej, którego podstawą stały się zbiory prywatne regionalisty F. Kosińskiego (1908-1980). Ważnym wydarzeniem w życiu miasta były obchody 700-lecia Środy zainaugurowane 14.IX.1967 r. W związku ze zbliżającymi się obchodami tysiąclecia państwa, już w 1949 r. w Gieczu rozpoczęto program badań wykopaliskowych, których wynikiem były cenne odkrycia, skutkujące utworzeniem rezerwatu archeologicznego. Liczba mieszkańców miasta osiągnęła stan z 1939 r. dopiero w 1949 r, odrabiając straty demograficzne okresu wojny. Do 1968 r. liczba ludności zwiększyła się niemalże o 50% co było jednak głównie wynikiem dodatniego bilansu urodzeń – zgonów. Kolejny wzrost liczby mieszkańców, z 15 do 19 tys. w 1985 r., był wynikiem zwiększającej się roli ruchu migracyjnego ze wsi do miast, związanego głównie z oddaniem do użytku dużych zakładów przemysłowych. W całkowicie nowej rzeczywistości odnalazła się średzka wąskotorówka obchodząca w 2002 r. stulecie istnienia. Zachowany, 12 kilometrowy odcinek ze środy do Zaniemyśla wpisany został do rejestru zabytków, a podstawową funkcją kolejki stała się usługa turystyczna.W ostatnim czasie głębokiej przemianie uległa struktura przemysłu przesuwając akcenty z wielko produkcyjnych fabryk w kierunku mikroprzedsiębiorstw. Przekształceniom uległ także system oświaty i służby zdrowia, na co wpływ miały zasadnicze reformy z końca XX w. W 1997 r. obchodzono 200-lecie Hymnu, odsłaniając pierwszy w Polsce pomnik generała J. H. Dąbrowskiego. Sukcesy w sporcie częściowo odnowił w latach 90-tych średzki KS Polonia, zdobywając mistrzostwo Polski juniorów w hali w 1993 i 1994 r. Dwaj średzcy hokeiści wzięli udział w Igrzyskach olimpijskich w Sydney w 2000 r.