![]() |
Średzki Kwartalnik Kulturalny Literatura średzka PDF do pobrania |
Średzki Kwartalnik Kulturalny |
Średzki Kwartalnik Kulturalny to perełka wydawnicza na lokalnym rynku periodyków. Ukazujące się od kilku lat pismo jest jedynym tego typu przedsięwzięciem, które w swym założeniu w całości odnosi się do ogólnego pojęcia kultury, zarówno tej lokalnej, w wymiarze „małej ojczyzny” jak i szerszym – kultury ojczystej, tej z którą utożsamiamy się jako Wielkopolanie i Polacy. Uznani autorzy (krajoznawcy, regionaliści, społecznicy, artyści), nieodmiennie wysoki poziom merytoryczny, poręczny format i konsekwencja w upowszechnianiu wiedzy o regionie i jego mieszkańcach – oto ramy „kulturalnego” opisu średzkiej rzeczywistości, realizowanego przez Kwartalnik, widzianej przez pryzmat zachowanych wartości materialnych i duchowych. Jakie znaczenie dla człowieka i społeczeństwa ma pojęcie kultury można by pisać i napisano już tomy. Warto pamiętać jedno zdanie – twierdzenie wybitnego niemieckiego kompozytora Ryszarda Wagnera: „Tylko kultura umysłowa może przysposobić człowieka do rozkoszowania się życiem w jego najwyższej pełni”. W rzece naszych narodowych dziejów płynął ongiś z latarnią w ręku Kazimierz „Promyk” Prószyński, któremu przyświecała idea szerokiej oświaty, zwrócenia społeczeństwu uwagi na fakt, że „wiedzieć” to „być bardziej świadomym”. Średzki Kwartalnik Kulturalny to dowód na ciągle żywe idee Prószyńskiego, które dałoby się zdefiniować tak: „być otwartym na kulturę” to „być bardziej świadomym”. |
|
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA A. Gniotowski: Srebrzyste ćwierkanie pędzelków... V. Narkowicz: „Wszystko to miłość" - rozmowa z Ewą Joanną Surdyk E.J. Surdyk: Wiersze B. Urbańska: Optymizm w życiu i na obrazach. Konkurs poetycki Z PRZESZŁOŚCI Z. Józwiak: Kościoły p.w. św. Idziego w Polsce (c.d.) H. Machajewski: Z historii odkryć archeologicznych (Z dziejów Ziemi Średzkiej) Z. Cieśliński: Tajne nauczanie na Ziemi Średzkiej i w Generalnej Guberni w czasie okupacji ŚREDZKIE PLACE I ULICE B. Urbańska: Nowy Rynek WIADOMOŚCI Z REGIONU J. Kubiaczyk: Pałac, dworek czy gastronomiczny lokal CUDZYCH CHWALICIE - SWOICH NIE ZNACIE B. Urbańska: Doktor Lech Szajdak WARTO ZAPAMIĘTAĆ NATURA M. Mielcarzewicz: Miłorząb PORADNIK DLA RODZICÓW I NIE TYLKO J. Łątkowska: Wczesna pomoc - lepsza przyszłość (Jeszcze o dysleksji) ŚREDZKIE CIEKAWOSTKI Z ŻYCIA ŚTK LISTY |
1
strona
okładki: Fragment dokumentu z motywem bramy miasta i elementami herbu z
1750 roku (foto F. Machajewski) 4 strona okładki: Stary Rynek ok. 1916 roku, widokówka (wydawca nieznany) |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA Kondycja średzkich instytucji kultury - dyskusja A. Gniotowski: Zdziwienie potrzebne od zaraz V. Narkowicz: Rozmowa z Jerzym Wiktorem Jasińskim J.W. Jasiński: Wiersze Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Ziemia Średzka w dniach Wiosny Ludów Zb.Jóźwiak: Z tajemnic średzkiej kolegiaty B. Urbańska: Historia nieprawdopodobna, a jednak prawdziwa H. Machajewski: Z historii odkryć archeologicznych (c.d.) (Z dziejów Ziemi Średzkiej) WIADOMOŚCI Z REGIONU M. Kosman: Refleksje kórnickie A. Ochowiak: Giecz - Grodziszczko nadal kryje swoje tajemnice I. Kubiaczyk: Czy Chadwicze to Chudzice ? Zb. Jóźwiak: Miłosławskie impresje CUDZYCH CHWALICIE - SWOICH NIE ZNACIE I. Kubiaczyk: Doktor Marek Jagielski J. Lipiecki: Fraszki KRAJOZNAWSTWO J. Sobczak: W dolinie Głuszynki PORADNIK DLA RODZICÓW I NIE TYLKO J. Łątkowska: Kiedy do logopedy ? Z ŻYCIA ŚTK LISTY ŚREDZKIE CIEKAWOSTKI WARTO ZAPAMIĘTAĆ |
1
strona
okładki: Sztych Napoleona Ordy przedstawiający średzką
kolegiatę. 4 strona okładki: Rysunek przedstawiający średzką kolegiatę nieznanego autora, reprodukcja z „Przyjaciela Ludu” z 1835 roku. |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI ROCZNICE 11. listopada 1918 r. w Środzie Pierwsza kompania średzka Wspomnienia z Powstania Wielkopolskiego KULTURA A. Gniotowski: Szeptanie fruwających traw J.W. Jasiński: Śladami Erosa (cz.l.) J. Sobczak: Adam Mickiewicz na ziemi wielkopolskiej J. Lipiecki: Fraszki V. Narkowicz: Rozmowa z Józefem Przybylskim Z PRZESZŁOŚCI Zb. Jóźwiak: Cieki wodne w rejonie dawnej Środy B. Urbańska: Historia nieprawdopodobna a jednak prawdziwa (dokończenie) St. Jankiewicz: Średzki epizod warszawskiego szewca WIADOMOĆI Z REGIONU J. Sobczak: O średzkiej wąskotorówce i nie tylko PORADNIK DLA RODZICÓW I NIE TYLKO J. Łątkowska: Przed pierwszym dzwonkiem ŚREDZKIE CIEKAWOSTKI Z ŻYCIA ŚTK LISTY |
1
strona okładki: Kwatera powstańscza na średzkim cmentarzu (grafika. J.
W. Jasińskiego) 4 strona okładki: Sztandar 1 kompanii "Średzkiej" w Powstaniu Wielkopolskim |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI ROCZNICE J. Sobczak: Sienkiewicz w Miłosławiu i lasach czeszewskich KULTURA J. W. Jasiński: Śladami Erosa (dokończenie) Wiersze EROS '98 Anna Bochyńska Zbigniew Jaskulski Paweł Berg Marek Kośmider Jerzy Wiktor Jasiński H. Samsonowicz: O małej i wielkiej Ojczyźnie Zb. Jóźwiak: Ochrona zabytków-konieczność czy fanaberia WIEDZIEĆ WIĘCEJ V. Narkowicz: Zakład Pascala OBYCZAJE B. Urbańska: Rękawka, dyngus i Boże rany L. Gomolec: Zwyczaje wielkanocne w powiecie średzkim Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Chopin w Wielkopolsce ŚREDZKIE PLACE I ULICE B. Urbańska: Ulica Dąbrowskiego (cz. II) WIADOMOŚCI Z REGIONU St. Sokolnicki: Opis budowy domu w Piglowicach ŚREDZKIE LEGENDY B. Urbańska: O średzkim przeorze - odstępcy PISAĆ KAŻDY MOŻE J. Lipiecki: Fraszki P. Ławniczak: Myśli ŚREDZKIE CIEKAWOSTKI Z ŻYCIA ŚTK |
1
strona okładki: Poczta średzka - widokówka z 1916 roku (wyd.
P. Casper) 4 strona okładki: Brama pyzdrska, ok. 1790 roku (rys. A. Gniotowski wg. dawnego sztychu) |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA A. Gniotowski: Rysować każdy może J. Sobczak: Kościoły drewniane Ziemi Średzkiej (cz. I) T. Osyra: "Czas burzy" we dworze w Koszutach Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Zaniemyskie bitwy morskie J. Sokolnicki: Szkic historii rodziny Sokolnickich M. Rezler: Wielkość i upadek. Los rodu Działyńskich KRAJOZNAWSTWO M. Kubiak: Krótkie spotkania z historią naszej małej ojczyzny ŚREDZKIE PLACE I ULICE B. Urbańska: Ulica Dąbrowskiego (dokończenie) S. Szajdak: Ulica Generała CUDZYCH CHWALICIE - SWOICH NIE ZNACIE I. Kubiaczyk: Marzenia się spełniają V. Narkowicz: Doc. dr Marian Krzysztofiak PORADNIK DLA RODZICÓW I NIE TYLKO J. Łątkowska: Dziecko leworęczne PISAĆ KAŻDY MOŻE A. Pawlak: Historia o niezwykłym - niezwykle skromnym artyście - Sławku Krychu ŚREDZKIE CIEKAWOSTKI LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
1
strona okładki: Pomnik Dąbrowskiego (foto W. Kurnatowski) 4 strona okładki: Stary Rynek, reprodukcja pocztówki z pocz. XXw. |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA B. Urbańska: Rola regionalnych towarzystw kultury w kreowaniu oraz rozwoju powiatu J. Sobczak: Kościoły drewniane Ziemi Średzkiej (cz. II) Z PRZESZŁOŚCI M. Rezler: Chopin w Wielkopolsce - raz jeszcze J. Sobczak: Wyspa niegdyś "Grunt" zwana D. Pawlicka: Dzieje Domu Pogodnej Jesieni w Środzie Wlkp. WIADOMOŚCI Z REGIONU A. Kordacka: Stanisław Hebanowski - Człowiek Teatru WSPOMNIENIA Pamiętnik Joanny Maternowskiej z domu Szczepańskiej (cz. I) ROCZNICE B. Urbańska: Z dziejów Średzkiego Towarzystwa Kulturalnego 1964-1999 WIEDZIEĆ WIĘCEJ V. Narkowicz: Śpiewaj nam, śpiewaj, słowiku muz - rzecz o Sokratesie ŚREDZKIE CIEKAWOSTKI Dawne zwyczaje dożynkowe CUDZYCH CHWALICIE - SWOICH NIE ZNACIE I. Kubiaczyk: Marzenia się spełniają PISAĆ KAŻDY MOŻE J. Lipiecki: Fraszki LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
1
strona okładki: Dom katolicki w Środzie przy ulicy ks. Kegla, spalony w
1945 roku (foto archiwalne) 4 strona okładki: Synagoga średzka z 1871 roku, przebudowana po II w. św. na bibliotekę (rys. Zb. Stachowiaka) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA J.W. Jasiński: Kościelscy twórcy i mecenasi kultury (cz.II) B. Urbańska: Prasa średzka w dwudziestoleciu międzywojennym (cz. 2) L. Szajdak: Śladami Adama Mickiewicza po Białorusi A. Basara: Wiersze Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: O czym mówią herby miast wielkopolskich (cz. 2) Zb. Jóźwiak: Szpitale oraz kościoły szpitalne pod wezwaniem św. Ducha M. Rezler: Pierwszy partyzant Rzeczypospolitej WIADOMOŚCI Z REGIONU M. Grochowski: Cześć pieśni i muzyce! J. Sobczak: Prastary Giecz odsłania kolejne tajemnice WSPOMNIENIA Pamiętnik Joanny Maternowskiej z domu Szczepańskiej (cz. III) K. Matuszewski: Nasza historia (cz.II) ROCZNICE St. Frankowski: Sto lat doświadczalnictwa rolniczego w Pętkowie POGWARKI B.Tumowski: Sumienie, co to jest? ŚREDZKIE CIEKAWOSTKI Nasi osadnicy na Kresach Wschodnich PISAĆ KAŻDY MOŻE J. Lipiecki: Fraszki LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
1
strona okładki: Stary Rynek ok. 1900 roku w dniu Bożego Ciała
(widokówka wydana nakładem Fr. X. Zaręby) 4 strona okładki: Siedziba Towarzystwa Rzemieślniczego pod opieką św. Józefa (siedziba Spółki w latach 1866-1874 (fotografia archiwalna) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA B. Frydryczak: Dzisiejszy świat estetyczny A. Basara: Wiersze J.W. Jasiński: Wiersze T. Osyra: Muzeum Ziemi Średzkiej. Kilka uwag na temat podjętej próby rekonstrukcji wnętrz dworu szlacheckiego (dokończenie) U. Świderska: Mentalność polskiego rycerstwa-szlachty na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych WIEDZIEĆ WIĘCEJ V. Narkowicz: Śpiewaj nam, śpiewaj, słowiku muz – rzecz o Sokratesie (cd) Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Zrzuty w Janowie T. Staśkowiak: 80 lat klubu sportowego "Polonia" w Środzie WIADOMOŚCI Z REGIONU J.Sobczak: Noblista z Kołaczkowa WSPOMNIENIA B. Urbańska: Był wśród nas - pamięci ks. prof. Józefa Tischnera Pamiętnik Joanny Maternowskiej z domu Szczepańskiej (cz. IV) CUDZYCH CHWALICIE - SWOICH NIE ZNACIE B.Urbańska: Kobieta sukcesu OBYCZAJE B.U.: Być w szpitalu ŚREDZKIE CIEKAWOSTKI Uroczystość poświęcenia wieży w Środzie PISAĆ KAŻDY MOŻE J. Lipiecki: Fraszki LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
1 strona
okładki: Kościół poewangelicki w Środzie (grafika) 4 strona okładki: St. Reymont w otoczeniu Chłopów (graf. J. Sobczak na podstawie pomnika Reymonta w Kołaczkowie) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA K. Jasińska-Kaczor: Czasy początków, czasy przełomów T. Osyra: Muzeum Ziemi Średzkiej. Kilka uwag na temat podjętej próby rekonstrukcji krajobrazowego parku przy dworskiego U. Świderska: Wartość urodzenia i szlachectwa w polskiej opinii szlacheckiej na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych OŚWIATA Historia średzkiego gimnazjum ROZMOWY B. Urbańska: Z panem Ryszardem rozmowa o malowaniu OBYCZAJE J. Kubera-Sobczak: Wielkopolskie przepisy kulinarne z ubiegłego wieku WSPOMNIENIA L Kubiaczyk: Ostatni rejs Majki Z PRZESZŁOŚCI M. Rezler: Doktor Marcin J. Sobczak: "Rota" - carmen patrium" WIADOMOŚCI Z REGIONU W. Nowak, St. Frankowski: Skrzydlata czwórka spod Zaniemyśla (dokończenie) J. Sobczak: "Za ten pacierz w własnej mowie ..." Pomniki przyrody powiatu średzkiego ZE ŚWIATA L. Szajdak, O. Hajdukiewicz, I. Hajdukiewicz: Nieśwież-perła Radziwiłłów ŚREDZKIE CIEKAWOSTKI Uroczystość złotego jubileuszu LISTY Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności ŚTK w r. 2000 |
1
strona okładki: Willa przy ul. Niedziałkowskiego (grafika R.
Kurnatowski) 4 strona okładki: Dawny cmentarz ewangelicki i Kolegiata od strony ul. Witosa (grafika R. Kurnatowski) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA K. Jasińska-Kaczor: Czasy początków, czasy przełomów ...(cz.2) U. Swiderska: Wierność jako wartość nadrzędna etyki rycerskiej i szlacheckiej J.W. Jasiński: Wiersze B. Urbańska: Jubileuszowa wystawa Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Bój z krzyżakami pod Zaniemyślem B: O pieniążkach wykopanych pod Zaniemyślem WIADOMOŚCI Z REGIONU Kapliczki przydrożne ziemi średzkiej W. Nowak, St. Frankowski: Lotniska ziemi średzkiej (cz. 1) ROCZNICE D. Kraus-Burzyńska: Ignacy Jan Paderewski ŚREDZKIE PLACE I ULICE B. Urbańska: Ulica Kilińskiego (dokończenie) CUDZYCH CHWALICIE - SWOICH NIE ZNACIE St. Frankowski: Ignacy Nowak-lekarz i działacz WOKÓŁ NAS M. Musielak PISAĆ KAŻDY MOŻE O. Padewska: Wiersze E. Stachowska: Wiersze CIEKAWOSTKI POWIATU ŚREDZKIEGO J. Unrung: Powiat średzki w pierwszej połowie ub. stulecia LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
1 strona okładki: Budynek probostwa kolegiackiego przy ulicy Jażdżewskiego (grafika R. Kurnatowski) 4 strona okładki: Ul. Polna (grafika R. Kurnatowski) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI PROPOZYCJE Kto patronem średzkich ulic (propozycje ŚTK) KULTURA K. Jasińska-Kaczor: Czasy początków, czasy przełomów (dokończenie) U. Świderska: Odwaga wojenna i jej miejsce w etosie rycerskim i szlacheckim A. Żukrowska: Wiersze OŚWIATA E. Ostrowska: Dzieje LO w Środzie WIkp. w 1. 1945-1948 Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Pierwsze zwycięskie powstanie wielkopolskie 6. Urbańska: Polesia czar (losów średzkich osadników ciąg dalszy) R. Pucka: Średzianie na Białorusi WIADOMOŚCI Z REGIONU W. Nowak j St. Frankowski: Lotniska ziemi średzkiej (dokończenie) ROCZNICE D. Kraus-Burzyńska: Ignacy Jan Paderewski (dokończenie) J. Sobczak: Jedna jest Polska (Rok Prymasa Tysiąclecia) CUDZYCH CHWALICIE - SWOICH NIE ZNACIE B. Urbańska: Uczonym, podobnie jak poetą, się bywa... Rozmowa z prof. Jerzym Tyszerem WSPOMNIENIA Hania I. Nowak: Pamiętnik (cd) Z. Jasińska: 20 października 1939 r. L. Żarnowska: Tak było WOKÓŁ NAS M. Musielak: Lew salonowy Z ŻYCIA ŚTK |
1
strona okładki: Przedłużenie ulicy Sportowej w kierunku centrum
(grafika R. Kurnatowskiego) 4 strona okładki: Pałacyk na Budziakach, ul. Daszyńskiego (grafika R. Kurnatowskiego) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI PROPOZYCJE B. Urbańska: Społeczny Uniwersytet Otwarty KULTURA J. Przybylski: Pamięci księdza profesora Józefa Tischnera V. Narkowicz: Kilka uwag o kulturze w powiecie średzkim J. Sobczak: Syrokomli podróż po Wielkopolsce A. Androchowicz: Erotyzm i dziecko we współczesnym kinie światowym Z PRZESZŁOŚCI Zb. Jóźwiak: Przedmieścia średniowiecznej Środy - głos w dyskusji M. Rezler: W kręgu dzieci wrzesińskich i Michała Drzymały J. Lis: Kiedy wszystko było pierwsze (cd) Z POLSKI St. Frankowski: Wzloty i upadki Lubiąża ZE ŚWIATA L. Szajdak: Tartu - estońskie miasto z polskim epizodem w swej historii WSPOMNIENIA I. Nowak: Pamiętnik (dokończenie) ŚREDZKIE PLACE I ULICE B. Urbańska: Ulica Daszyńskiego LISTY Z ŻYCIA ŚTK. |
1
strona okładki: Tablica upamiętniajaca burmistrza Środy w latach
1919-39 Jana Polskiego, u zbiegu ulic P. Wawrzyniaka, 20 Października i
J. Polskiego (foto G. Kozłowski) 4 strona okładki: Pomnik w pobliżu miejsca kaźni średzian rozstrzelanych 17.09.1939 na Łąkach Kijewskich (foto G. Kozłowski) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI PROPOZYCJE B. Urbańska: Ratujmy średzki cmentarz KULTURA J. W. Jasiński: Wiersze B. Szymański: Wiersze Konkurs A. Androchowicz: "Gdzieś w Polsce wśród pól...", czyli historia pewnego Klubu A. Androchowicz: Erotyzm i dziecko we współczesnym kinie światowym (cd) S. Maćkowiak: Tradycje świętojańskiej legendy w literaturze i muzyce (szkic) Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Tumulty na sejmikach średzkich J. Sobczak: W rocznicę niesławnego LIBERUM VETO M. Rezler: W kręgu dzieci wrzesińskich i Michała Drzymały (dokończenie) St. Frankowski: Czy Władysław Laskonogi umarł w Środzie? ROZMOWY B. Urbańska: O wójtowaniu i kulturze. Rozmowa z inż. Leonem Grzelką Z REGIONU M. Rembowski: Historia pewnej figury CUDZYCH CHWALICIE - SWOICH NIE ZNACIE T. Staśkowiak: Talent wyssany z mlekiem matki (cz. I) WSPOMNIENIA Z. Jasińska: Moje życie LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
1
strona okładki: Pomnik poległych pracowników cukrowni Środa
(foto G. Kozłowski) 4 strona okładki: Tablica z pomnika poległych pracowników cukrowni Środa (foto G. Kozłowski) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA M. Krzysztofiak: Ziemia Średzka i jej mieszkańcy w opracowaniach Oskara Kolberga Zb. Jóźwiak: Świsnął szablą koło ucha A. Androchowicz: Erotyzm i dziecko we współczesnym kinie światowym (dokończenie) B. Urbańska: Powiatowe inicjatywy Teksty nagrodzone w Konkursie: M. Zimoch: Moja Mała Mieścina K. Przykłota: Prąd za 27 byków P. Szczepaniak: Poezją było całe jej życie Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Z historii herbów miast ziemi średzkiej A. Androchowicz: Historia Średzkiego kina (cz. 1) Zb. Jóźwiak: Średzkie kalendarium H. Łukaszewski: Średzkie Bractwo Kurkowe M. Krzysztofiak: Rodzina Marii Radziejewskiej Z REGIONU N. Osyra: Historia dwóch Słupi CUDZYCH CHWALICIE - SWOICH NIE ZNACIE T. Staśkowiak: Talent wyssany z mlekiem matki (dokończenie) Sl. Frankowski: Życie teatralne Władysława Łuczaka-Stomy ROZMOWY J. W. Jasiński: Rozmowa z Justyną Zalesińską J. Zalesińską: Wiersze WSPOMNIENIA A. Androchowicz: Tata Z ŻYCIA ŚTK |
1 strona okładki: Pomnik pierwszej średzkiej drużyny harcerskiej, ul. Harcerska (foto. G. Kozłowski) 4 strona okładki: Okładki numerów pisma 1-19 |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA D. Kraus-Burzyńska: O pieśni i tradycji. Rozmowa na koniec 2002 roku z dyrygentem chóru "Głos znad Warty" z Sulęcinka - mgr Kazimierzem Trzeciakiem T. Staśkowiak: Jan Jańczak - malarz, filmowiec, rzeźbiarz A. Androchowicz: Średzka Melpomena (cz. 1) W. Jasiński: Piękno wchodzi nie pytając... Z Małgorzatą Wawrzyniak - o radości tworzenia J. Sobczak: Wielkopolska w życiu Marii Konopnickiej Z PRZESZŁOŚCI St. Frankowski: Z kart historii średzkiej poczty H. Łukaszewski: Średzkie Bractwo Kurkowe (cz. 3) Z REGIONU M. Rembowski: Rodzina Unrugów St. Pawłowski: Przywrócone piękno. Pałac w Pierzchnie (cz. l) OBYCZAJE A. Lewandowski: Co o historii piwa wiedzieć należy ROCZNICE J. Sobczak: Ignacy Domeyko i Wielkopolanie WSPOMNIENIA M. Mielcarzewicz: O Pani, która kochała poezję ZE ŚWIATA L. Szajdak: Czar Polesia Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności w 1. 2000-2002 |
1
strona okładki: Drewniany kościół pw. św. Marcina w
Śnieciskach (foto J. Pluto) 4 strona okładki: Drewniana dzwonnica przy kościele w Śnieciskach (foto J. Pluto) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI M. Rembowski: Zagubione słowo ROCZNICE A. Kaszubkiewicz: Rezerwat Archeologiczny Gród Piastowski w Gieczu w 40-lecie E. Indycka: 40 lat Rezerwatu Archeologicznego Gród Piastowski w Gieczu E. Indycka: Rozmowy na temat Klubu "Piast" przy Muzeum w Grodziszczku D. Małek, E. Indycka: Wspomnienia Zb. Jóźwiak: Średzkie "ślady" wielkiego Hebanowskiego KULTURA J. W. Jasiński: Porządek rzeczy J. Zalesińska: Wiersze V. Narkowicz: Konkurs na przewodnik: Mój region w przeszłości a teraz A. Androchowicz: Średzka Melpomena (dok.) J. Sobczak: Wielkopolska w życiu Marii Konopnickiej (dok.) Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: W Poznaniu odkryto rezydencję Mieszka I Zb. Jóźwiak: Średzkie kalendarium (cz. 3) Z REGIONU St. Frankowski: Prusznic nad Wartą St. Pawłowski: Przywrócone piękno. Pałac w Pierzchnie (dok.) WSPOMNIENIA B. Urbańska: Pamięci Stanisława Jankiewicza Z ŻYCIA ŚTK |
1
strona okładki: Giecz, Grodziszczko - widok z lotu ptaka (foto) 4 strona okładki: Drewniany kościół w Grodziszczku pw. św. Jana Chrzciciela z 1713 roku (grafika J. W. Jasiński) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA J. W. Jasiński: Środa a Norwid, czyli co miał piernik do C.K.N. (cz. I) J. Sobczak: Wybitny muzyk i poeta z polskim rodowodem J. Zalesińska: Wiersze OŚWIATA K. Ostrowska, M. Stratyńska: Średzki "ogólniak" w 1.1986-2003 ZE ŚRODY B. Urbańska: O Bractwie Kurkowym rozmowa St. Pawłowski: Średzki ring T. Świt: Wspomnienia B. Urbańska: Porządki na średzkim cmentarzu LISTY Z REGIONU J. Sobczak: Boże Ciało w Spicimierzu M. Król: Niezwykła szkoła. Osiągnięcia plastyczne szkoły w Klecę Zb. Jóźwiak: Powiatowa racja stanu - historii cz. l Z PRZESZŁOŚCI M. Rembowski: Memento wrześniowe 1939 roku J. Sobczak: Wielkopolanka królową Francji St. Frankowski: Włodzimierz Wolniewicz - średzianin z wyboru Zb. Jóźwiak: Średzkie kalendarium (cz. 4) Z ŻYCIA ŚTK |
1 i 4 strona okładki: Prace uczniów szkoły podstawowej w Klęce | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA M. Piotrowska: Kompozycje Franciszka Ksawerego Zaremby spełnieniem teatralnych oczekiwań Wielkopolan T. Bogacka: Wiersze E. Grobelna: Fraszki J. W. Jasiński: Środa a Norwid, czyli co miał piernik do C.K.N. (dokończenie) A. Androchowicz: Zagadki inscenizacyjne „Lamentu świętokrzyskiego" J. Sobczak: Książka, za którą groziła śmierć G. Król: Sentymentalny przewodnik po Środzie (cz. I) ZE ŚRODY T. Świt: Wspomnienia (dokończenie) Cz. Dopieralska: Jak zdobywałam „nauczycielskie ostrogi" H. Łukaszewski: „Krakowiacy i Górale" - ze wspomnień Henryka Łukaszewskiego J. Lis: Ze sztafety pokoleń (cz. II) Z REGIONU St. Frankowski: Zofia Sokolnicka - działaczka wszechstronna Zb. Jóźwiak: Powiatowa racja stanu -historii cz. 3 WIELKOPOLSKI KRAJOBRAZ J. Sobczak: Polskiej strzechy gospodarze POLEMIKI Z ŻAŁOBNEJ KARTY B. Urbańska: Hieronim Strykowski B. Perczak: Ksiądz Aleksander Z ŻYCIA ŚTK Sprawozdanie z działalności Średzkiego Towarzystwa Kulturalnego w roku 2003 |
1
strona okładki: Ul. Dąbrowskiego w pobliżu poczty (grafika A.
Jaśkowiaka) 4 strona okładki: Kościół w Mądrych pw. Jadwigi Śląskiej (grafika A. Jaśkowiaka) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA E. Grobelna: Fraszki J. W. Jasiński: Wiersze G. Król: Sentymentalny przewodnik po Środzie (dokończenie) Zb. Jóźwiak: Dzieło życia księdza Bartłomieja (Średzkie bajania!) B. Urbańska: Rok Gombrowicza ZE ŚRODY A. Grześkowiak: List sercem pisany (cz. 1) B. Urbańska: O nazwach średzkich ulic Z KOLEGIACKIEGO ARCHIWUM Zb, Jóźwiak: Był sobie malarz Z REGIONU St. Frankowski: Mikołaj Dobrzycki - wieczny powstaniec Zb. Jóźwiak: Powiatowa racja stanu -historii cz. 4 J. Sobczak: Kult cudownych wizerunków na ziemi średzkiej A. Androchowicz: Antoni Sempołowski – pionier polskiego doświadczalnictwa WIELKOPOLSKI KRAJOBRAZ J. Sobczak: Brzoza swojska, bo taka polska ZE ŚWIATA T. Staśkowiak: Jeszcze raz o średzkim laureacie Nagrody Nobla POLEMIKI LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
1
strona okładki: Pomnik Higei na grobowcu Edwarda hr. Raczyńskiego w
Zaniemyślu
(grafika A. Jaśkowiaka) 4 strona okładki: Ulica Kilińskiego (grafika A. Jaśkowiaka) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA E. Grobelna: Fraszki A. Androchowicz: Edwin Jahnke- skrzypek ze Środy B. Urbańska: Trzeba umieć życiu nadać sens. Rozmowa z malarzem Feliksem Zamelskim ZE ŚRODY M. Pawliczak: Takie były początki E. Zamelski: Pół wieku od matury A. Grześkowiak: List sercem pisany (cz. 2) B. Urbańska: O nazwach średzkich ulic (cd.) Z REGIONU J. Sobczak: Wielkopolskie wizyty autora „Śpiewów historycznych" J. W. Jasiński: Liga Polska powiatu średzkiego – tło historyczne, program i działania w 1.1848-1851 Zb. Jóźwiak: Powiatowa racja stanu -historii cz. 5 St. Frankowski: Parlament w Poznaniu POLSKI KRAJOBRAZ J. Sobczak: Polskie dwory Zb. Jóźwiak: Krakowski Kazimierz M. Rembowski: Płaszcz hetmański Matki Bożej LISTY ODPOWIEDZI REDAKCJI Z ŻYCIA ŚTK |
1 strona okładki: Kolegiata od strony ulicy Witosa (grafika J.W. Jasińskiego) 4 strona okładki: Komitet budowy i zarząd Towarzystwa uczestników Powstania Wielkopolskiego (1935r.) oraz oryginalne wzory pieczęci Straży Ludowej z czasów Powstania. |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA J. Rogacka: Wiersze K. Ratajczak: Wiersze J. Kaczor: Wiersze J. Sobczak: Mazurek Dąbrowskiego w muzyce polskiej i światowej B. Urbańska: Konkursy ZE ŚRODY T. Kajl-Jankowska: Śladami przeszłości, czyli spacer po Środzie z tomikiem poezji Galeria sławnych średzian: St. Frankowski: Profesor Włodzimierz Kołos T. Staśkowiak: Dyplomata ze Środy – Nikodem Bogusław Muszyński A. Androchowicz: Wojciech Andersz - kapłan zapomniany B. Urbańska: Średzianie w anegdocie B. Urbańska: Perypetie ze średzkim hejnałem Z REGIONU N. Osyra-Kwiecińska, T. Osyra: W niemieckim majątku w Wielkopolsce (dokończenie) J. W. Jasiński: Liga Polska powiatu średzkiego - tło historyczne, program i działania w 1. 1848-1851 (cz. II) Zb. Jóźwiak: Powiatowa racja stanu - historii cz. 7 ROCZNICE B. Andrzejewski: Niebo gwiaździste nade mną i prawo moralne we mnie Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Zapomniany akt zjednoczenia Korony, Litwy i Rusi LISTY Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności ŚTK w r. 2004 |
1
strona okładki: Rysunek M. Szymańskiej z Klęki 4 strona okładki: Rysunek M. Szymańskiej z Klęki |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA A.L. Norambuena: Przyjaciele Mickiewicza M.B. Baranowska: Wiersze A.Pilarska-Ziąba: Wiersze J. W. Jasiński: Aforyzmy, gnomy, sentencje E. Grobelna: Fraszki J. W. Jasiński: Rzeźba ludowa i nieprofesjonalna ziemi średzkiej w ostatnim trzydziestoleciu (cz. I.) B. Urbańska: Czy było warto? (o konkursach czerwcowych) ZE ŚRODY B. Urbańska: Średzianie w anegdocie Galeria sławnych średzian: T. Staśkowiak: Prof. Ryszard Wojciechowski - fizyk, chemik, matematyk B. Urbańska: Franciszek Kosiński Z REGIONU St. Frankowski: Benedyktyn winnogórski ROCZNICE M. Rezler: Wielkopolanie pod bronią (dokończenie) M. Rembowski: Gloria Victis J. Sobczak: Pogrzeb w Winnej Górze i uroczystości żałobne w kraju J. Sobczak: Niespokojne losy serca gen. Jana Henryka Dąbrowskiego POLSKI KRAJOBRAZ J. Sobczak: Święci strzegą wiejskich domostw POLEMIKI LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
1
strona okładki: Kaplica grobowa J.H. Dąbrowskiego przy
kościele w
Winnej Górze - praca E. Kaczmarek nagrodzona w konkursie
"Siedem
cudów Powiatu Średzkiego". 4 strona okładki: Wieża kościoła poewangelickiego w Środzie - praca I. Przybylskiej nagrodzona w konkursie "Siedem cudów Powiatu Średzkiego". |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA B. Urbańska: O księdzu poecie - wyznanie osobiste G. Lis: Wiersze J. W. Jasiński: Rzeźba ludowa i nieprofesjonalna ziemi średzkiej w ostatnim trzydziestoleciu (cz. III) ZE ŚRODY St. Nawocki: Środa Wielkopolska od pocz. XVI do końca XVIII w. (dok.) St. Frankowski: Sławny Galicjanin na ziemi średzkiej (dok.) I. Chlebowska: Dawne, zapomniane, ciche... Łazienki Galeria sławnych średzian: T. Staśkowiak: Niezapomniany Gość - prof. dr hab. Stanisław Gorgolewski - fizyk, radioastronom (dok.) Z REGIONU J. Sobczak: W krainie legend ziemi średzkiej J. Kobus: Śnieciska - wieś nie taka zwyczajna J. Sobczak: Ks. Augustyn Szamarzewski - krzewiciel ducha i dobrobytu narodowego St. Frankowski: Emilia Sczaniecka - „relikwia narodowa" H. Biechowiak-Drożak: Agroturystyka w powiecie średzkim (cz. II) Z POLSKI J. Wiśniewski: Od Kipy do Tatr LISTY Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności ŚTK w latach 2003-2005 |
1
strona okładki: Dwór w Koszutach (elewacja ogrodowa) w
fotografii J. Szymańskiego 4 strona okładki: Dwór w Koszutach (elewacja frontowa) w fotografii J. Szymańskiego |
||
Numer specjalny | ||
![]() |
![]() |
Od Redakcji W. Ziętkowski: Otwarcie sesji St. Słopień: Regionalizm wielkopolski a tożsamość narodowa B. Urbańska: Język trwałą więzią teraźniejszości z przeszłością T. Krysztofiak: Księga Giecza - nowe karty historii grodu M. Rezler: O udziale średzian w powstaniach narodowych St. Frankowski: Wybitni mieszkańcy ziemi średzkiej J. Sobczak: Zabytki ziemi średzkiej H. Sęk: Tradycja na talerzu. Kilka słów o regionalnej kuchni wielkopolskiej |
1
strona okładki: Stary Rynek (foto) 4 strona okładki: Palatium w Gieczu (foto) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA: J. W. Jasiński: Rzeźba ludowa i nieprofesjonalna ziemi średzkicj w ostatnim trzydziestoleciu (dokończenie) J. W. Jasiński: Aforyzmy, gnomy, sentencje E. Grobelna: Fraszki ROCZNICE: T. Staśkowiak: Średzcy bohaterowie Poznańskiego Czerwca 1956 J. Sobczak: Mój Czerwiec 1956. Fakty. Refleksje J. Sobczak: Romek Strzałkowski chlopiec-bohater czerwca 1956 i nieznane wiersze J. Przybylski: Ballada na dziewięćdziesięciolecie harcerstwa w Środzie J. Przybylski: Garść wspomnień o Związku Harcerstwa Polskiego M. Rembowski: Wrzesień 1939 roku M. Rembowski: Z pamiętnych dni Powstania Warszawskiego 1944 na południowym Mokotowie ZE ŚRODY J. Lis: Ze sztafety pokoleń. Wojna Galeria sławnych średzian: T. Straśkowiak: Stefan Mroczkowski 5. Mroczkowski: Notatki z pamięci (cz. I) A. Jankowska: Szkolnictwo rolnicze w Środzie Z REGIONU St. Frankowski: Jaśnie oświecony łotr T. Osyra: Suplement do artykułów o folwarku w Śnieciskach i średzkich Łazienkach Z POLSKI J. Wiśniewski: Od Kipy do Tatr (cd) Z ŻYCIA ŚTK |
1
strona okładki: Budynek Liceum ogólnokształcącego w Środzie
(fot. J. Szymański) 4 strona okładki: Zalew Średzki (fot. J. Szymański) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA: A. Michalak: Zmarli Konkurs J. W. Jasiński: Obraza uczuć w świetle prawa a wolność ich wyrażania B. Urbańska: IT- teatr niepokorny A. Androchowicz: Józef Samelczak - artysta zapomniany J. Sobczak: O „Pielgrzymie" nie tylko średzkim J. W. Jasiński: Aforyzmy, gnomy, sentencje ZE ŚRODY: J. Lis: Ze sztafety pokoleń. Okupacja S. Mroczkowski: Notatki z pamięci (cz. II) T. Staśkowiak: Tomasz Sadowski- Wielkopolanin roku 1994 Z REGIONU: St. Frankowski: „Tośtoki" St. Frankowski: „Marianna i róże" - epilog OBYCZAJE: J. Sobczak: Wigilia 1960 i niespodziewany gość Z POLSKI: J. Wiśniewski: Od kipy do Tatr Z ŻYCIA ŚTK. |
1
strona okładki: Plac Armii Poznań w Środzie (foto) 4 strona okładki: Budynek dawnej Tkalni w Środzie, ul. 20 Października (fotografia archiwalna) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA: J.W. Jasiński: Dystychy na czas wesela B. Urbańska: Słowniczek wyrazów przydatnych ZE ŚRODY: T. Staśkowiak: Średzcy kawalerowie Orderu Virtuti Militari T. Osyra: Powrót pamięcią do szczęśliwej przystani A. Smoczkiewiczowa: Dom rodzinny naszej mamy (opis z pamięci) Z REGIONU: W. Raczkowski: Arcybiskup Florian Stablewski 1841-1906 J. Sobczak: Ignacy Prądzyński i dzieło jego życia St. Frankowski: Starosta średzki z Gułtów J. Sobczak: Luteranin, antysemita i katolik czyli Hieronim Gostomski F. Zamelski: Ks. Ewaryst Nawrowski - postać renesansowa F. Zamelski, J. Turek, J. Skarbecki: „Ku blaskom" - wspomnienie życia i twórczości ks. Ewarysta Nawrowskiego Z POLSKI: J. Wiśniewski: Od Kipy do Tatr (cz. 5) POLEMIKI: M. Rembowski: W sprawie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w płaszczu hetmańskim Z ŻAŁOBNEJ KARTY Z PRZESZŁOŚCI: J. W. Jasiński: Konfederacja barska 1768-72, pobudki, kulisy i bohaterowie ruchu (cz.II) Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności Średzkiego Towarzystwa Kulturalnego w roku 2006 |
1 i 4 strona okładki: Zdjęcia Marii Kaczmarek | ||
Numer specjalny | ||
![]() |
![]() |
Od Redakcji W. Ziętkowski: Otwarcie sesji J. Sobczak: Wielkopolska -jej nazwa i godło St. Frankowski: Polska spółdzielczość bankowa w Środzie M. Walasek: Rola Towarzystwa Czytelni Ludowych i bibliotekarstwa od XIX w. do czasów współczesnych Z. Król: Szkic o średzkiej prasie w dwudziestoleciu międzywojennym B. Urbańska: Co o średzkim rzemiośle wiedzieć warto T. Osyra: Dwór w Koszulach - próba odtworzenia przekształceń budynku K. Łątkowski: Nie zginie tej przyjaźni żar (harcerskie refleksje) |
1
strona okładki: Sztandar Cechu Rzemiosł Różnych w Środzie 4 strona okładki: Winiety gazet lokalnych z okresu międzywojennego |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA: B. Urbańska: Przy okazji jubileuszu E. Grobelna: Fraszki A. Jaśkowiak: Grafiki Czytelnicy o „Kwartalniku" ZE ŚRODY: St. Rex: Ruszamy z miejsca V. Narkowicz: OK -ważna instytucja kulturalna w Środzie Z REGIONU: St. Frankowski: Zbrodnia w Małej Górce J. Sobczak: Wielkopolska -mała czy najbliższa Ojczyzna J. Tomaszewska: Winnogórskie menu. Na marginesie zapisków Józefa Władyki z 1939 r M. Rembowski: Potęga życia St. Frankowski: Wokół pewnej wycieczki A. Androchowicz: Niechcic ze Słupi Wielkiej Z POLSKI: W. Raczkowski: Atrybuty Świętych J. Sobczak: Atrakcyjne dzięki nazwom LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
1 i 4 strona okładki: Okładki 40 numerów pisma | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI ZE ŚRODY: V. Narkowicz: OK. - ważna instytucja kulturalna w Środzie (cz. III) B. Urbańska: Przed ważną rocznicą. Rozmowa z ks. prałatem Aleksandrem Raweckim J. Zwiernik: Historia Oddziału PTTK ziemi średzkiej E. Lis-Lastra: Epilog W. Raczkowski: Z ziemi średzkiej - do średzkiej ziemi. Pamięci śp. ks. Stefana Baraniaka T.Ch. (1934-2004) Z REGIONU: St. Frankowski: Tułaczy los St. Frankowski: Madalińscy z Dębicza T. Osyra: Suplement J. Sobczak: Szable wodza Legionów Polskich J. Sobczak: Jak umierał generał Dąbrowski Z PRZESZŁOŚCI: M. Rembowski: O procesie szesnastu - przypomnienie A. Androchowicz: Okruchy zbrodni Z POLSKI: A. Lewandowski: Opowieść o walońskich poszukiwaczach skarbów LISTY Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności Zarządu ŚTK w roku 2007 |
1 strona
okładki: Staw na Budziakach (foto J. Szymański) 4 strona okładki: Obelisk ku czci ks. Kegla na plantach średzkich (foto J. Szymański) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI MATERIAŁY z sesji popularnonaukowej Wł. Łęcki: Środowisko kulturowe J. Sobczak: Sejmiki średzkie St. Frankowski: Winna Góra siedzibą Wodza Legionów B. Urbańska: Augustyn Szamarzewski - homo publicus H. Sęk: Legendy Ziemi Średzkiej Z REGIONU: St. Frankowski: Tułaczy los (dokończenie) J. Sobczak: Średzkie ślady Napoleona Ordy T. Staśkowiak: Franciszek Dzikowski - regionalista i człowiek kultury T. Kajl-Jankowska: Nie od razu był „Hipolit" ZE ŚRODY: V. Narkowicz: OK -ważna instytucja kulturalna w Środzie (cz. IV) Z ŻYCIA ŚTK |
1 i 4 strona okładki: Zdjęcia Marii Kaczmarek | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA: T. Węcławiak: Środa i okolice w litografiach Napoleona Ordy D. Zieliński: Szkic o Tadeuszu Małachowskim ZE ŚRODY: B. Urbańska: Legendy„kolegiackie" Z REGIONU: St. Frankowski: Z „Pamiętnika" St. Kupsia St. Frankowski: T. Nowak- wybitny działacz ludowy W. Raczkowski: Ksiądz Ludwik Jażdżewski (1838-191 l) cz. 1 F. Zamelski: „Boś morze dobroci w swym sercu pomieścił..." wspomnienie o ks. A. Radomskim A. Karwowski: Wielkopolska gałąź rodziny Karwowskich Z PRZESZŁOŚCI: J. Sobczak: Słów kilka o panoramach i Somosierze Wojciecha Kossaka J. Sobczak: To ułani spod Somosierry M. Jotes: Andrzej Niegolewski i pomnik Somosierry LISTY Z ŻYCIA ŚTK M. Kaczmarek: Średzkie Towarzystwo zwiedza stolicę Saksonii |
1
strona okładki: Kolegiata średzka ok. 1900 r (akwarela R.
Kurnatowskiego) 4 strona okładki: Dzwonica przy Kolegiacie średzkiej (foto G. Kozłowski) |
||
Numer specjalny | ||
![]() |
![]() |
Od Redakcji |
1
strona okładki: Sztandar 1. Kompani Sredzkiej (foto Z. Król) 4 strona okładki: Komitet budowy pomnika Powstańców Wielkopolskich w kwaterze powstańców na cmentarzu średzkim oraz Towarzystwa Uczestników Powstania Wielkopolskiego (1935r) |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA J.Kaczor: O Powstańcu wielkopolskim, moim pradziadku Z.Roth: Wiersze E.Grobelna: Fraszki D.Zieliński: Szkic o Tadeuszu Małachowskim A.Androchowicz: Zachować w pamięci ZE ŚRODY W.Magdziarska, K.Witaszak: 100 - lecie "Jedynki" B.Urbańska: Pamiętnik Józefa Judka - wprowadzenie J.Judek: Życie człowieka (cz.1) T.Staśkowiak: Józef Kiszkurno - olimpijczyk St.Frankowski: Rodzina Antoniego Trąmpczyńskiego St.Frankowski: Halina Stabrowska, kobieta żołnierz B.Urbańska: Wojenne losy Edmunda Kruppika i Zbigniewa Przybyszewskiego Z REGIONU J.Sobczak: Wielkopolskie telegramy Kościuszkowskie J.Sobczak: "Średzkie szczyty" czyli kulminacje terenowe naszego powiatu J.Ochowiak: Wizowie z Dzierżnicy Z ZYCIA ŚTK B.Urbańska: Sprawozdanie Zarządu ŚTK z działalności w l.2006-2008 |
1 i 4 strona okładki: Średzkie ogrody (foto M. Kaczmarek) | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA: „Złote myśli" do „złotego" (50) numeru ŚKK J. Sobczak: O kulcie Matki Bożej słów kilka J. Sobczak: Księżna Gertruda i j ej modlitewnik B. Urbańska: Jubileuszowy wernisaż D. Zieliński: Szkic o Tadeuszu Małachowskim (dok.) ZE ŚRODY: J. Judek: Życie człowieka (cz. 2) Warto ich poznać: A. Androchowicz: Konstruktor ze Środy B. Urbańska: Rozmowa z Grzegorzem Rudnym Z REGIONU: R. Rybarczyk: Ostatni taki Zamek Z PRZESZŁOŚCI: St. Frankowski: Rodzina Haliny Stabrowskiej C. Jakubiak: Za kampanię wrześniową Z ŻYCIA ŚTK M. Kaczmarek: Zwiedzamy po raz kolejny okolice Ostrowa |
1 strona
okładki: Jerzy Golba na tle samochodu Violcar-S własnej konstrukcji 4 strona okładki: "Maria Radziejewska" - obraz Danuty Muszyńskiej-Zamorskiej |
||
Numer specjalny | ||
![]() |
![]() |
Z.
Plewka: Ofiary
krwawych dni S. Banaszak: Moje wspomnienia z lat wojny i okupacji 1939-1945 G. Czerniaga: Moje wspomnienia wojenne 1939-1945 E. Gniadczyk: Szare szeregi w Środzie B. Grześkowiak: Wspomnienia wojenne z wywózki do Generalnej Guberni A. Jaśkowiak: Wspomnienia z czasów okupacji H. Kotecka: Wspomnienia z lat wojny i okupacji 1939-1945 G. Król: Wojna i okupacja w Środzie Wlkp. - wspomnienia mieszkańców M. Perczak: Wspomnienia z II wojny światowej - oczami dziecka. To co pamiętam i co opowiadali mi rodzice i ciocia Czesia B. Mielcarzewicz: Obrazki. Wspomnienia z lat 1939-1945 Z. Plenzler: Wyzwolenie obozu koncentracyjnego w Dachau P. Rybarczyk: Moi dziadkowie T. Zbroja: Początek wojny we wspomnieniach mojej Cioci. (wywiad z moją ciocią Kazimiera Bestia lat 98) D. Zieliński: Nieludzkie lata J. Kaczmarek: Jak przeżyłem II wojnę światową – wspomnienia B. Urbańska: Trudne wspomnienia |
4 strona okładki: 20 stycznia 1945 - Stary Rynek w Środzie - palone niemieckie akta i dokumenty przez uciekających niemieckich okupantów (foto: T. Wypych) | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI: Certyfikat "Najlepsze w Polsce" List Gratulacyjny od Pana Burmistrza KULTURA: List otwarty do Pana Burmistrza Zb. Roth: Wiersze B. Urbańska: Warto przeczytać ZE ŚRODY: J. Judek: Życie człowieka (cz. 3) St. Frankowski: Średzki lekarz i działacz niepodległościowy M. Połowicz: Pamiętnik (cz. I) Warto ich poznać A. Androchowicz: Konstruktor ze Środy Z REGIONU: J. Sobczak: Zabijajcie bez litości mężczyzn, kobiety i dzieci A. Ochowiak: Święty Jacek i Rusibórz Z PRZESZŁOŚCI St. Frankowski: Rodzina Haliny Stabrowskiej (dok.) J. Sobczak: Rok 1809. Drugie zwycięskie powstanie wielkopolskie ZE ŚWIATA Z. Pucek: Przygoda z babonami Z ŻYCIA ŚTK M. Kaczmarek: Poznajemy Łodź Kalendarium ŚTK |
1 i 4 strona okładki: "Barwy jesieni" - fotografie Bartłomieja Króla | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA: T. Węcławiak: 5 listów do M. Ojczystej A. Jaśkowiak: Wiersze J. Sobczak: Wielkopolskie korzenie rodu matki Fryderyka Chopina B. Urbańska: www.srodawlkp.org ZE ŚRODY St. Frankowski: Polski Cyncynat na ziemi średzkiej St. Frankowski: Zmiany wśród ziemiaństwa średzkiego Zb. Jóźwiak: (Nie)Znana kaplica K. Rękawiczna: Obie średzkie, obie targowe - nasze Środy J. Judek: Życie człowieka (dok.) M. Połowicz: Pamiętnik (cz. 3) Z PRZESZŁOŚCI: Zb. Jóźwiak: Kalwińskie proweniencje wojującego katolika Hieronima Gostomskiego D. Zieliński: Koniec wojny WIELCY ZNANI I ZAPOMNIANI A. Androchowicz: Wielkopolskimi śladami Henryka Opieńskiego Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności ŚTK w roku 2009 |
1 i 4 strona okładki: Ulice Środy na starych pocztówkach. Zbiory D. Urbańskiego | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA: J. Sobczak: Dlaczego „Rota" nie stała się hymnem narodowym B. Langner: Warto przeczytać ZE ŚRODY: Zb. Jóźwiak: Perypetie z fundatorem kraty M. Połowicz: Pamiętnik (cz. 4) St. Frankowski: Od czasów pruskich do „Jany" B. Urbańska: Modlili się tu Niemcy, modlą się Polacy Z REGIONU: J. Sobczak: Wielkopolskie sztandary pod Grunwaldem St. Frankowski: Kosińscy z Targowej Górki (cz. I) Z PRZESZŁOŚCI: J. Kubera-Sobczak: Piętno wojny i Auschwitz-Birkenau WIELCY ZNANI I ZAPOMNIANI A. Androchowicz: Apolek Kątski - mały geniusz skrzypiec Z ŻAŁOBNEJ KARTY B. Urbańska: Pożegnanie śp. Macieja Rembowskiego i śp. Pawła Wieczorka Z ŻYCIA ŚTK St. Frankowski: Wizyta u pasjonatów Kalendarium ŚTK |
1 i 4 strona okładki: Hotel Schneider przy ul Dąbrowskiego - pocztówka ze zb. Cezarego Jakubiaka | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA |
1 strona
okładki: Tablica katyńska - płaskorzeźba artysty rzeźbiarza Adama
Wójkiewicza 4 strona okładki: Pierwiastek męski i żeński - portret (praca Adama Wójkiewicza) |
||
![]() |
![]() |
|
1 i 4 strona okładki: Pałac w Połażejewie - współczesny wygląd jadalni i mapa pruska (messtischblatt) 1:25000 z 1888r. Foto ze zbiorów prywatnych i archiwalnych. | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA M. Turkowski: Kronika szkoły w Pławcach (cz. 2) J. Sobczak: Pani Zielna czyli Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (15 VIII) 5. Urbańska: Chór z ambicjami M. Pruchniewicz: Mój świat ZE ŚRODY M. Braszak: Nasze rzeki: Moskawa, Źrenica i Struga Średzka J. Wietlicki: Czas przemija a pamięć pozostaje Z REGIONU Wł. Chałupka: Jadwiga Zamoyska - Służebnica Boża na nowo odkryta St. Frankowski: Moja najbliższa Ojczyzna Z PRZESZŁOŚCI M. Mielcarzewicz: Saga rodu Milewskich. Alfred Milewski i jego rodzina (cz. 1) St. Frankowski: Konfederacja barska J. Sobczak: Zapomniane powstanie narodowe 1966 roku WIELCY ZNANI I ZAPOMNIANI A. Androchowicz: Piękna Helena -polska królowa twista (dok.) Z ŻYCIA STK |
1 i 4 strona okładki: ,,Średzka przyroda" w obiektywie Ireny Spochacz (ŚTF) | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI |
1 i 4 strona okładki: „Średzka przyroda" w obiektywie Ireny Spochacz (STF) | ||
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI KULTURA H.M. Rzepczyńska: Wiersze M. Braszak: Lector si monumentum requiris circumspice T. Osyra: „Marianna i róże" Janiny Fedorowicz i Joanny Konopińskiej (dok.) M Turkowski: Kronika szkoły w Pławcach (dok.) A. Przyborski: Recepcja lektur przez uczniów 3. klas szkół gimnazjalnych (dok.) Z POWIATU B.Urbańska: Rozmowa ze starostą Powiatu Średzkiegop. Tomaszem Pawlickim R. Plebański: Mieszkańcy pałacu w Łeknie, część 1 H. Noetzeh: Mieszkańcy pałacu w Łeknie, część 2 St. Frankowski: Patron naszej biblioteki miejskiej J. Ochowiak: Co pisano o Gieczu w XIX w. i w okresie dwudziestolecia międzywojennego? A.Ochowiak: Historia powstania herbu gminy Dominowo E. Czarny: Nowe Miasto nad Wartą - na granicy powiatów i województw Z PRZESZŁOŚCI M. Węcławski: Patrząc na stare portrety M. Braszak: Loty nadziei (dok.) Z ŻYCIA ŚTK B.Urbańska: Sprawozdanie z działalności ŚTK w 1. 2009-2011 Kalendarium |
1 i 4 strona okładki: "Nadchodzi wiosna" - fotografie Ireny Spochacz (ŚTF) | ||
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI KULTURA K. Bako-Bartkowiak: Kapela ,,Średzioki" - 15-lecie działalności artystycznej M. Braszak: Tam dobrze, gdzie ojczyzna A. Czajkowska: Autorytet - wzór do naśladowania (cz. 1) I. B. Mantaj: Kto (w Słupi Wielkiej) czyta książki, żyje podwójnie ZE ŚRODY B. Urbańska: Zapomniany rektor „Jedynki" Z REGIONU D. Kraus-Burzyńska: Po Jubileuszu 90-lecia Koła Śpiewu „Głos znad Warty" w Sulęcinku. Cześć Pieśni... (cz. 1) St. Frankowski: Majątek Zberki w rękach niemieckich St. Frankowski: Czartoryscy ze Źrenicy Z PRZESZŁOŚCI A. Jagodzińska: Ksiądz kanonik Leon Stępniak: ostatni kapłan - więzień KL Dachau J. Sobczak: Biesiada w Turwi inspiracją dla wieszcza J. Sobczak: Cesarz Napoleon w Poznaniu M. Rembowski: Mały bezimienny bohater Z ŻYCIA ŚTK |
1 i 4 strona okładki: Andrzej Fraś "Martwa natura" (wystawa w filii Biblioteki w Słupi Wielkiej) | ||
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI LISTY Czytelnicy o 15-leciu ŚKK KULTURA A. Czajkowska: Autorytet - wzór do naśladowania (dok.) B. Urbańska: Średzianka „Damą Zakonu św. Jerzego” M. Kosman: Recenzja „Raptularza średzkiego" Zespół: Projekt „W małym kinie” ZE ŚRODY H. Machajewski: Ze studiów nad początkami Środy (cz. l) J. Wietlicki: Żabikowo - miejsce kaźni średzkich żołnierzy Armii Krajowej Z REGIONU D. Kraus-Burzyńska: Po Jubileuszu 90-lecia Koła Śpiewu „Głos znad Warty" w Sulęcinku. Cześć Pieśni... (dok.) St. Frankowski: Gąsiorowscy ze Zberek i nie tylko K. Krawiarz: Szymborscy. „Nic dwa razy się nie zdarza" M. Bajer: Golęczewo - murowany dokument obrotów kół historii (cz. l) A. Lewandowski: Katastrofa lotnicza w Słupi Wielkiej T. Bohm: Życie i walka Marcina Poprawy - żołnierza Batalionów Chłopskich Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Pozostali przy Napoleonie do końca Z ŻYCIA ŚTK U.,K.L. Wiatr: Wspomnienia z wycieczki w Bieszczady Kalendarium |
1
i 4
strona okładki: Obchody
85- i 90-lecia występów Kola Śpiewu "Glos znad Warty" |
||
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI KULTURA "Zabawy dzieciństwa. Wspomnienia własne lub zasłyszane" i "Żdziebko o kejtrach, tytkach i antrejkach czyli z polskiego na nasze ZE ŚRODY B. Urbańska: Opracowania poświęcone Środzie Wlkp B. Drobig: Geschichte der Środa [tł. Dr. Kazimierz Krawiarz] (cz.1) B. Urbańska: 90 lat średzkiego LO (dok.) Z REGIONU St. Frankowski: Droga płk. Kuszela do Koszut J. Sobczak: Cegielski - Wielkopolanin godzien naśladowania M. Braszak: Wieluń. Między symbolem a mitem Z PRZESZŁOŚCI St. Frankowski: Działalność i awanse Ambrożego Pampowskiego (dok.) J. Sobczak: Wielkopolanie w powstaniu styczniowym Z ŻAŁOBNEJ KARTY B. Urbańska: Wspomnienia o Stefanii Capikowej, Henryku Łukaszewskim, Marianie Krzysztofiaku LISTY Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności ŚTK w roku 2012 |
1 i 4 strona okładki: Wiosna w obiektywie Jerzego Szymańskiego | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTRURA Przypomnienie regulaminu konkursów: „Zabawy dzieciństwa. Wspomnienia własne lub zasłyszane” i „Ździebko o kej trach, tytkach i ant rejkach czyli z polskiego na nasze” B. Urbańska: Z Ryszardem Kurnatowskim o malarstwie, „Kurkach” i regionalizmie B. Urbańska: Warto tu zaglądać ZE ŚRODY B. Drobig: Geschichte der Stadt Schroda (dok.) Z REGIONU St. Frankowski: Malczewscy z Dębicza St. Stanisławski: Udział Wielkopolski w Powstaniu Styczniowym E. Węcławiak: Cmentarz ewangelicki w Starkówcu (Siarkowcu) Piątkowskim Z PRZESZŁOŚCI Z. Jasińska: Polesia czar J. Sobczak: Chwalebna postawa Wielkopolan w II rozbiorze T. Böhm: Powstanie Warszawskie 1944r, przyczyny i skutki St. Frankowski: Nasza stolica Pyzdry J. Sobczak: Bawarskie zaślubiny Jagiellonki LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
1 i 4 strona okładki: Malarstwo Ryszarda Kurnatowskiego | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI B. Urbańska: Konkursy rozstrzygnięte KULTURA B. Urbańska: Iskra, a może iskierka, nadziei J. Sobczak: Larum w sprawie nauczania historii B. Urbańska: Zakochałam się w Środzie. Rozmowa z p. Marią Gierczyńską NAGRODZONE PRACE W KONKURSIE GWAROWYM M. Kaczmarek: Wiaruchna- chcecie? Przeczy tej cię! J. Orłowski: Langowka i hokej na lodzie na Korbolach E. Węcławiak: Od ziomka do bochynka J. Staniewska: Gelejza na desce Z REGIONU T. Bohm: Udział społeczeństwa Wielkopolski w budowie umocnień obronnych w 1939 r. J. Szudrowicz: Moc charakteru Stefanka D. Mikulski: Historyczne nazwy topograficzne w krajobrazie Murzynowa Kościelnego St. Frankowski: Parafia i dobra ziemskie w Krerowie B. Urbańska: Sejmikowe wspomnienia M. Braszak: Szlak Piastowski. Najstarszy polski szlak kulturowy w nowej odsłonie Z PRZESZŁOŚCI J.Sobczak: Sarmacki obyczaj pogrzebowy K. Dydymska-Witaszak: Wspominki - dzięki audycji radia MERKURY - „Modlitwa Zapomnianej" Z ŻYCIA ŚTK W. Magdziarska: O wycieczce do Szczecina i okolic Kalendarium |
1 i 4 strona okładki: Rzeźby M. Gierczyńskiej "Rozmowa" i "Labirynt" | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI Komitet Organizacyjny 50-lecia ŚTK Zarys programu obchodów 50-lecia ŚTK. 6.10-11.10.2014r. KULTURA Wybieramy wybitnych reprezentantów ziemi średzkiej K. Dydymska – Witaszak: Mesjasz Haendla St. Frankowski: Wybitny humanista z Koszut B. Urbańska: Wspomnienie o Alfonisie Szyperskim, średzkim profesorze okresu międzywojennego A. Szyperski: Mowa zapomniana. O archaizmach w Wielkopolsce ZE ŚRODY B. Perczak: Ministranci w Kolegiacie – wspomnienia emeryta K. Dydydmska – Witaszak: Pamięci ks. Kanonika Wojciecha Raczkowskiego Z REGIONU H. Czarny: Obchody 730-lecia Nowego Miasta nad Wartą B. Urbańska: Wspomnienia Krzysztofa Mańkowskiego Z PRZESZŁOŚCI Z. Dymczyk – Bilińska: „Polesia czar”. Dalsze losy Dymczyków – byłych osadników Polesia J. Sobczak: Doga Wielkopolan do Krypty Zasłużonych St. Frankowski: Starosta płowski, marszałek wojwództ wielkopolskich J. Sobczak: Władysława Zamoyskiego boje o Zakopane i Morskie Oko Z ŻAŁOBNEJ KARTY Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie Zarządu ŚTK z działalności w roku 2013 Kalendarium |
1 i 4 strona okładki: Wspomnienia ze spotkania poświęconego pdróży do Turcji. Jolanta Staniewska i Józef Bobrowski (str. 1) oraz Andrzej Rawbuć (str. 4) w rekwizytach demonstrowanych na spotkaniu (foto: J. Szymański) | ||
Numer specjalny | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA J. Urbanowicz: W moim mieście Środzie (wiersz) J. Urbanowicz: Po prostu Środa (wiersz) R. Szkudlarek: Tak pamiętam Środę sprzed 50 lat (dok.) B. Urbańska: Regionalizm staje się modny? ZE ŚRODY St. Frankowski: Mikołaj Boguliński i jego rodzina T. Bóhm: Prześladowania ziemian powiatu średzkiego i grabież ich majątków w okresie II wojny światowej Z REGIONU D. Hęćka: Ślady zamieszkiwania Żydów w mojej okolicy (dok.) D. Zieliński: Powstaniec wielkopolski, żołnierz i nauczyciel J. Sobczak: Meteoryty i kosmiczny rezerwat Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Prawda i legenda o księżnej Ludgardzie Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie Zarządu ŚTK działalności w latach 2012-2014 R. Szkudlarek: Relacja z wycieczki Średzkiego Towarzystwa Kulturalnego Kalendarium |
1 i 4 strona okładki: Uroki dzikiej puszczy białowieskiej w obiektywie aparatu Marii Zalęskiej "Tity" | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA J.W. Jasiński: Wiersze B. Urbańska: Groch z kapustą czyli o czytelnictwie i nie tylko A. Walkowiak: Maria Skłodowska-Curie opromieniona sławą najwybitniejsza kobieta w dziejach nauki ZE ŚRODY T.Bohm: Średzkie harcerstwo po II wojnie światowej Z REGIONU St. Frankowski: Braunkowie na ziemi średzkiej D. Mikulski: Sabaszczewski krajobraz opowiada swoją historię D. Paczkowski: Wspomnienie o prof. E. Maćkowiaku, wybitnym muzyku z Gułtów Z PRZESZŁOŚCI M. Braszak: Poznański, trzeci dywizjon myśliwski w obronie wielkopolskiego nieba. Narodziny w boju (1918-1919) (cz. 1) J. Sobczak: Kongres Wiedeński czwartym rozbiorem Polski J. Sobczak: Polskie sztandary nad Berlinem Z ŻAŁOBNEJ KARTY Przyjaciele: Wspomnienie o śp. Andrzeju Stanisławie Urbańskim Bożenna Urbańska: Wspomnienie o śp. Jerzym Wiktorze Jasińskim Z ŻYCIA STK |
1 i 4 strona okładki: Średzka Kolej Powiatowa w fotografi J. Szymańskiego | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA D. Kraus-Burzyńska: Jubileusz Kazimierza Trzeciaka B. Urbańska: Grzegorz Rudny zaprasza R. Szkudlarek: Sympozjum poświęcone dawnym właścicielom majątków ziemskich w Pigłowicach i Wyszakowie ZE ŚRODY M. Mielcarzewicz: Unikat epoki dinozaurów -miłorząb japoński Z REGIONU J. Sobczak: Planetarium w Potarzycy D. Zieliński: Niezwykły człowiek. O Stanisławie Zielińskim K. Krawiarz: August hr. Cieszkowski (12.09.1814-12.03.1894). Wystawa w Izbie Pamiątek Regionalnych w Bninie Z PRZESZŁOŚCI M. Braszak: Poznański, trzeci dywizjon myśliwski w obronie wielkopolskiego nieba. Dni chwały (1919-1921) (cz.2) St. Frankowski: Radziejewscy na Górnym Śląsku J. Sobczak: Testament Krzywoustego Z ŻYCIA ŚTK R. Szkudlarek: Wspomnienia z wycieczki członków ŚTK na Suwalszczyznę Kalendarium |
1 i 4 strona okładki: Fotograficzne wspomnienie 2 wyjazdu czfonków ŚTK na Sitwalszczyznę (jot. R. Szkudlarek) | ||
Numer specjalny | ||
![]() |
![]() |
B.
Urbańska: ŚTK
proponuje |
Okładka: Chrzest Polski wg Jana Matejki | ||
2016 | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA B. Urbańska: Nasza inauguracja B. Urbańska: Propozycje, zamiary, prośby Ch. Gomolec: Opis do projektu formy przestrzennej upamiętniającej ks. Augustyna Szamarzewskiego Zarząd ŚTK: Ławeczka ks. A. Szamarzewskiego ZE ŚRODY I. Lisewska: 95 lat Związku Nauczycielstwa Polskiego na ziemi średzkiej St. Frankowski: Zapomniana aktywistka narodowa i poetka ze Środy Z REGIONU D. Zieliński: Powstańcze i żołnierskie kartki życiorysu Jana Stengerta Z PRZESZŁOŚCI M. Braszak: Poznański trzeci dywizjon myśliwski w obronie wielkopolskiego nieba. Dzieciństwo (1921-1926) [cz. 3] J. Sobczak: Śmierć Przemyśla II - zamach czy wendeta J. Sobczak: „Piękna Polka" czyli Ryksa Elżbieta-królowa Polski i Czech Z ŻYCIA ŚTK R. Szkudlarek: Wielkopolska znana i nieznana, czyli krajoznawcza wycieczka do gminy Krzywiń Kalendarium |
str.
1 okładki: Projekt „Ławeczki ks. A. Szamarzewskiego " autorstwa Ch.
Gomolca [fot.
J. Szymański] str 4 okładki: Fragment listu ks. A. Szamarzewskiego |
||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA B. Urbańska: Nasze (i nie tylko) propozycje k-o. ZE ŚRODY St. Rex: Historia harcerstwa średzkiego (cz. 1) B. Urbańska: Cmentarz pw. św. Sebastiana w Środzie Z REGIONU St. Frankowski: Drwęscy w Brodowie D. Mikulski: Ekspresja przyjaźni ziemian w architekturze i krajobrazie Murzynowa Kościelnego i Sabaszczewa w kontekście powieści Józefa Korzeniowskiego D. Zieliński: Żył tylko wielkością i chwałą Polski Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Córka Mieszka I matką europejskich królów J. Sobczak: Wielka miłość Chrobrego króla M. Braszak: Poznański, trzeci dywizjon myśliwski w obronie wielkopolskiego nieba. Dorastanie (1926-1933) [cz. 4] LISTY Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie Zarządu ŚTK z działalności w roku 2015 Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki: Wiosna w fotografii Adama Serowika | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA H. Błaszyk: Roztańczone Śnieciska (1959-1987) cz.l H. Sęk: O pewnej niedzielnej kwietniowej wystawie L. Gniotowska: Jam jest dwór B. Urbańska: Kulturowy zawrót głowy ZE ŚRODY St. Rex: Historia harcerstwa średzkiego (cz. 2) St. Frankowski: Zabłoccy na ziemi średzkiej G. Posala: Podróżować to żyć Z REGIONU J. Sobczak: Poznańskie lata autora „Dziadka do orzechów" Z PRZESZŁOŚCI M. Braszak: Poznański trzeci dywizjon myśliwski w obronie wielkopolskiego nieba. Przed egzaminem dojrzałości (cz. 5) D. Zieliński: Stanisław Zieliński, obrońca polskości Mazur (cz. 2) LISTY Z ŻYCIA ŚTK R. Szkudlarek: Wycieczka na Żuławy Wiślane - maj 2016 Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki: Wystawa ŚTK w średzkiej Kolegiacie pt.. "Szaty i naczynia liturgiczne" | ||
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI KULTURA M. Andruszewska: Mała archeologia. Pokłosie konferencji „mieszczańskiej” H. Błaszyk: Roztańczone Śnieciska (1959-1987) (dok.) Z. Grześkowiak, M. Miesiąc, M. Nowaczyk, M. Wiśniewski: Ocalić od zapomnienia. Wspomnienie o Franciszku Kosińskim ZE ŚRODY St. Rex: Historia harcerstwa średzkiego (cz. 3) Z REGIONU St. Frankowski: Cmentarzysko w Nadziejewie i jego odkrywca St. Frankowski: Tragiczna katastrofa pilota z Brodowa Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Kto Ojczyźnie swej służy... czyli rozważania o przeszłości D. Zieliński: Stanisław Zieliński o powstaniu styczniowym M. Braszak: Poznański trzeci dywizjon myśliwski w obronie wielkopolskiego nieba. Wrześniowy sprawdzian (cz. 6) R. Szkudlarek: Mennonici nad Wisłą J. Sobczak: Regelinda czyli „śmiejąca sit; Polka" LISTY Z ŻYCIA ŚTK |
str. 1 i 4 okładki: Fotograficzne reminescencje z wyjazdu ŚTK do Klępska i Wolsztyna (fot. J. Szymański) | ||
2017 | ||
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI KULTURA M. Kaczmarek: Ku pamiynci J. Orłowski: O dwóch istnych, co pogonioły ich własne pszczoły H. Błaszyk: Okres jesienny to czas zachorowań na grypę St. Dymczyk: Pomnik z inspiracji „Ogniem i mieczem" ZE ŚRODY St. Frankowski: Jeszcze o potomkach Antoniego Trąmpczyńskiego St. Frankowski: Zygmunt Gorgolewski - odzyskany reprezentant ziemi średzkiej B. Urbańska: Pomnik-ławeczka ks. Augustyna Szamarzewskiego Z PRZESZŁOŚCI M. Braszak: Poznański trzeci dywizjon myśliwski w obronie wielkopolskiego nieba. Nadzieja i ofiarność. Klęska i chwała (cz. 7 ost.) J. Sobczak: Pierwsi polscy osadnicy w Ameryce Z ŻAŁOBNEJ KARTY B. Urbańska: Wspomnienie o śp. Bonifacym Siekierskim Z ŻYCIA ŚTK R. Szkudlarek: Wycieczka szlakiem kultury romańskiej R. Szkudlarek: Spotkanie z powiatem szamotulskim czyli jednodniowa wycieczka jesienna Kalendarium |
str.
1 okładki. Odsłonięcie
pomnika-ławeczki ks. A Szamarzewskiego (fot. Jerzy Szymański) str. 4 okładki. Pałac Twardowskich w Kobylnikach i ratusz w Obrzycku (fot. Jerzy Szymański) |
||
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI KULTURA D. Kraus-Burzyńska: Do Organizatorów XVII Międzypowiatowego Przeglądu Talentów Muzycznych W. Kałużna: Korbole ciotki Boguchy B. Urbańska: Uciekająca Maria B. Urbańska: Bogactwo narodowe ZE ŚRODY I REGIONU A. Gogulski: Historia szpitala w Środzie Wielkopolskiej 1916-2016 E. Węcławiak: Wojenne dzieciństwo Marii Buczmy Z PRZESZŁOŚCI St. Frankowski: Proboszcz i arcybiskup Teofil Wolicki St. Frankowski: Hipolit Trąmpczyński i jego rodzina J. Sobczak: Tron Karola Wielkiego czyli wielka zagadka naszej historii J. Sobczak: Zapomniane zwycięstwo Mieszka I Z ŻAŁOBNEJ KARTY B. Urbańska: Wspominamy Danielę Kraus-Burzyńską Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie Zarządu Średzkiego Towarzystwa Kulturalnego z działalności w roku 2016 Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki. Wiosna (fot. Jerzy Szymański) | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA M.R. Gierczyńska: W salonie i piwnicznej izbie R. Włodarczyk: Tośtoki z Paczkowa B. Urbańska: Kościuszko w poezji Marii Konopnickiej ZE ŚRODY I REGIONU A. Gogulski: Historia szpitala w Środzie Wielkopolskiej (cz. 2) J. Sobczak: W rocznicę pierwszego Powstania Wielkopolskiego 1806 Z PRZESZŁOŚCI St. Frankowski: Ksiądz wielkopolski w czasach kulturkampfu i germanizacji J. Sobczak: Losy serca naczelnika insurekcji kościuszkowskiej 1794 roku E. Węcławiak: Jestem wysiedlony. Historia Seweryna Hermana (cz. 1) M. Rezler: Generał Gorzeński i legenda Dobrzycy LISTY Z ŻYCIA ŚTK R. Szkudlarek: W środku Poznania czyli relacja z wycieczki do stolicy Pyrlandii Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki. Wspomnienia z wycieczki członków ŚTK do Poznania (fot. R. Szkudlarek) | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA B. Urbańska: Moje alter ego J. Sobczak: Strofy o Dowborze i Dowborczykach ZE ŚRODY I REGIONU A. Gogulski: Historia szpitala w Środzie Wielkopolskiej (cz. 3) R. Szkudlarek: Średzkie Sejmiki Kultury A.D. 2017 Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Niedoceniany głównodowodzący Powstania Wielkopolskiego St. Frankowski: Księżna łowicka z Wielkopolski B. Staręgowski: Sejmik średzki jako regulator prawny formacji zbrojnych samorządu województw poznańskiego i kaliskiego w okresie panowania Jana Kazimierza (l648-1668) E. Węcławiak: Jestem wysiedlony. Historia Seweryna Hermana (dok.) Z ŻYCIA ŚTK R. Szkudlarek: Gdzie Niemen toczy wody błękitne. Wycieczka ŚTK na grodzieńszczyznę (08-12.05.2017) Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki .Szkody w mieście po nawałnicy z 11/12 sierpnia 2017 r. (fot. J. Szymański) | ||
2018 | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI
,
KULTURA B. Urbańska: 20 lat Średzkiego Kwartalnika Kulturalnego B. Urbańska: Trochę prywaty ZE ŚRODY I REGIONU A. Gogulski: Historia szpitala w Środzie Wielkopolskiej (cz. 4) St. Frankowski: Średzka rodzina Laskowskich W. Węcławiak: Młodość Janiny Ostojskiej-Jopek St. Frankowski: Mańkowscy w Źrenicy Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Piastowski rodowód Orła Białego J. Sobczak: Wielkopolanka pierwszą studentką Akademii Krakowskiej Z ŻAŁOBNEJ KARTY K. Majewska: Nasz Profesor Z ŻYCIA ŚTK R. Szkudlarek: Łagów, Lubniewice, Uniejów, Turek i nie tylko, czyli uroki Lubuskiego i Wielkopolski Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki. Statuetka otrzymana z okazji 20 lecia ŚKK oraz "Złote kaczki", którymi uhonorowano zespół redakcyjny Kwartalnika (fot. J. Szymański) | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA B. Urbańska: Pan Dyrygent ZE ŚRODY E. Węcławiak: Wojna zabrała mi najlepsze lata. Wojenna historia Heleny Lisiewicz zd. Maćkowiak Z REGIONU St. Frankowski: Pułkownik Augustyn Brzeżański na ziemi średzkiej A. Gogulski: Akcja „Aussiedlung" Z PRZESZŁOŚCI Wł. Chałupka: Hipolit Trąmpczyński i powstanie Wydziału Leśnego Centralnego Towarzystwa Gospodarczego w Wielkim Księstwie Poznańskim J. Sobczak: Imć Kulczycki i wiedeńska kawa J. Sobczak: Ostrów Radzimski LISTY Z ŻYCIA ŚTK R. Szkudlarek: Urokliwe Drezdenko, skarby grodu Santok i spalony z głupoty Landberg czyli wrześniowa wyprawa ŚTK R. Szkudlarek: XII Festiwal Muzyki Oratoryjnej Musica Sacromontana 2017 na Świętej Górze w Gostyniu B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności Zarządu ŚTK w latach 2015-2017 Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki. Wielkanocne akwarele autorstwa Ryszarda J. Kurnatowskiego. | ||
Numer specjalny | ||
![]() |
![]() |
B.
Urbańska: Rocznica
X. J. Kłos: W stulecie śmierci gen. Jana Henryka Dąbrowskiego A. Mierzyński: Kalendarium życia i działalności gen. Jana Henryka Dąbrowskiego (wybór) J. Sobczak: Gen. J.H. Dąbrowski i j ego Legiony na ziemi włoskie J. Sobczak: Gnieźnieński i insurekcyjny epizod gen. Jana Henryka Dąbrowskiego St. Frankowski: Pod ciężarem dziedzictwa sławnego ojca B. Urbańska: „Świątynia pamięci" J. Sobczak: Śmierć twórcy Legionów Polskich we Włoszech St. Frankowski: Po trudach wojennych spoczął w Winnej Górze J. Sobczak: Losy serca gen. Jana Henryka Dąbrowskiego J. Sobczak: Kopiec i pomnik gen. J.H. Dąbrowskiego w Pierzchowcu St. Frankowski: Płończyńscy z Chociczy |
str.
1 okładki. Portret
gen. J.H. Dąbrowskiego nieznanego autora /
str. 4 okładki. Grafiki autorstwa
Ryszarda J. Kurnatowskiego przedstawiające pałac w Winnej
Górze w czasach
generała (1770) i nowy zbudowany w 1910 r. |
||
Numer specjalny | ||
![]() |
![]() |
W numerze: B. Urbańska: Od Redakcji J. J. Sobczakowie: Wprowadzenie S. Kubera: Wstęp do pierwszego wydania śpiewnika (1978 r.) J. J. Sobczakowie: Słów kilka o autorze śpiewnika J. J. Sobczakowie: Zwyciężył Orzeł Biały czyli słów kilka o Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919 J. J. Sobczakowie: Polska pieśń powstańcza Zbiór pieśni powstańczych: Mazurek
Dąbrowskiego
Powstanie Wielkopolskie
1918/1919 w ilustracjach Leona PrauzińskiegoRota Do polskiej armii chłopców zaciągają Bywaj dziewczę, bywaj zdrowe Naprzód poznański pułku pierwszy Ach, cóż tam za tuman na drodze Wojenko, wojenko Wśród nocnej ciszy Hej nasza kompania Raduje się serce, raduje się dusza Znam ja jeden piękny domek Leć orle biały Niemcom wojna wydana Wśród nocnej ciszy pod Lwowem Dziewiętnasty, rok dwudziesty, cały krwią zalany Siwy konik siwy Chciało dziewczę rychło rano wstać U młynarza Marcina Nasza Anusia Oj Maniu, Maniu… Wiązanka Biogramy autorów |
![]() |
![]() |
KULTURA St. M. Dymczyk: Źródła artystycznych dokonań St. M. Dymczyk: Piękno z talentu i pracy K. Majewska: Słupia Wielka - „mój mały salon muzyczny" ZE ŚRODY R. K. Szkudlarek: Upamiętniliśmy 200 rocznice śmierci gen. J.H. Dąbrowskiego B. Urbańska: Wspomnienia rodzinne. Opowieść K. Mańkowskiego Z REGIONU Wł. Chałupka: Franciszek Nowak (1883-1961) - leśnik i powstaniec wielkopolski z Mądrych J. Sobczak: Spełnienie pragnień rodziny St. Frankowski: Społecznik z książki „Marianna i róże" E. Węcławiak: Nie wszyscy Niemcy byli źli... Wojenna opowieść pani Marty Michałowicz Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Henryk Sławik, zapomniany bohater trzech narodów Z ŻAŁOBNEJ KARTY Wspomnienie o śp. Prof. dr hab. Teresie Rabskiej Z ŻYCIA ŚTK R. K. Szkudlarek: Udział ŚTK w koncercie „Z nową wiosną" z okazji 40-lecia Zespołu Szkół Muzycznych w Poznaniu R. K. Szkudlarek: Zagłębie dworów i pałaców. Wycieczka ŚTK na teren powiatów jarocińskiego i pleszewskiego Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki. Nowe osiedla mieszkaniowe w Środzie Wlkp (fot. J. Szymański) | ||
2019 | ||
![]() |
![]() |
KULTURA M. M. Piotrowska: Gospel - co to jest? J. Sobczak: Najstarszy polski dokument i najstarszy zabytek pisma B. Urbańska: Muzeum w Winnej Górze Z REGIONU W. Chałupka: Cześć matkom bohaterów! Odznaczenie dla matek poległych powstańców wielkopolskich B. Urbańska: Nowe święto państwowe Z PRZESZŁOŚCI St. Frankowski: Barwne życie Daniela Kęszyckiego R.K. Szkudlarek: Życie przechowane we wspomnieniach (cz. 1) E. Węcławiak: Przedwojenne i wojenne losy Jana Stefaniaka J. Szudrowicz: Okupacyjny los człowieka poczciwego czyli śmierć Dziadka J. Sobczak: Polskie państwowości między Amurem a Dniestrern Z ŻYCIA ŚTK R.K. Szkudlarek: Płock - historia, zabytki i atrakcje turystyczne E. Szmyt: Opolszczyzna - region Piastów Śląskich, bajkowych pałaców i serce polskiej piosenki Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki. Ziemia średzka w śnieżnej otulinie (fot. J. Szymański) | ||
![]() |
![]() |
KULTURA Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pięć wieków tradycji Uniwersyteckie wspomnienia: B. Dłubała, K. Kaczor, J. Piotrowski, H. Sęk, E. Szmyt, B. Urbańska, E. Zawielak H. Sęk: Obiekty na terenie Polski wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (cz. 1) J. Sobczak: Kresowym szlakiem Stanisława Moniuszki ZE ŚRODY As-aS: Środa w oczach innych P. Łukaszewski: Reaktywowanie powiatu średzkiego w wyniku reformy administracji publicznej przeprowadzonej w 1999 roku Z REGIONU J. Sobczak: W stulecie Polskiego Sejmu Dzielnicowego St. Frankowski: Kartki z historii wsi Sulęcin Z PRZESZŁOŚCI R. K. Szkudlarek: Życie przechowane we wspomnieniach (dok.) Z ŻYCIA ŚTK R. K. Szkudlarek: Sanktuarium na Świętej Górze, Gostyń, Grabonóg i Biskupizna R. K. Szkudlarek: Gdańsk-Sopot-Gdynia i okolice (cz. 1) B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności Średzkiego Towarzystwa Kulturalnego w 2018 roku Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki. Budynek UAM w Poznaniu, Collegium Minus oraz Collegium Maius i Collegium Iuridicum UAM |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA H. Sęk: Obiekty na terenie Polski wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (dok.) J. Staniewska: Kalina Jędrusik i Stanisław Dygat B. Urbańska: Muza czy tylko znajoma? ZE ŚRODY B. Urbańska: Ważny Klub i ważna rocznica E. Węcławiak: W 1942 roku mieliśmy już straszny głód J. Orłowski: „Kromki" Wojciecha Piątkowskiego Z REGIONU St. Frankowski: Szumanowie na ziemi średzkiej Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: O miejscach tych nie wolno zapomnieć! J. Sobczak: Zuchwała ucieczka polskich więźniów z obozu w Auschwitz LISTY E. Lis-Lastra: W odpowiedzi p. As-sA Z ŻAŁOBNEJ KARTY A. Androchowicz: Tita Z ŻYCIA ŚTK R.K. Szkudlarek: Gdańsk-Sopot-Gdynia i okolice (dok.) R.K. Szkudlarek: Bukówiec Górny wieś o 800-letniej historii Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki. Obraz Ziemowita Szumana pt. Kwiat Ognia / obrazy Ziemowita Szumana pt. Pejzaż wiejski ze stogami oraz Wiejski Zauek. |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA K. Zamelski, K. Tłok: Patron szkoły inspiruje - to przesłanie na 200-lecie urodzin Ryszarda Wincentego Berwińskiego F. Zamelski: Hani pamięci -cel, droga -życia sens K. Tłok: Bernard Tłok 1946-2018 ZE ŚRODY R.K. Szkudlarek: Historia sejmików szlacheckich w Środzie czyli Średzkie Sejmiki Kultury 2019 St. Frankowski: Józef Wybicki w Środzie B. Urbańska: Średzki cmentarz Z PRZESZŁOŚCI St. Frankowski: Krzyżanowscy na Ziemi Średzkiej J. Sobczak: Auschwitz-Birkenau - wrażenia sprzed lat i przemyślenia J. Sobczak: Piastówny -żony królów i cesarzy J. Sobczak: Autorzy najsłynniejszej kolędy świata LISTY Z ŻYCIA ŚTK R.K. Szkudlarek: Bukówiec Górny wieś o 800-letniej historii (dok.) R.K. Szkudlarek: Wycieczka na Lubelszczyznę szlakiem sejmików Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki. „Jesień w parku" -fotografie Mirosławy Pieczyńskiej |
NUMER SPECJALNY | ||
![]() |
OD REDAKCJI |
2020 | ||
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA Gratulacje T. Staśkowiak: Roman Skowron- Artysta malarz E. Czarny: Początki Muzeum Regionalnego w Jarocinie B. Urbańska: Pożegnanie lata z ADASIEM w Śmiełowie ZE ŚRODY G. Gamza: Repatrianci z Kazachstanu B. Urbańska: Moja klasa R. Nowak: Kilka stów o nas.... Z REGIONU St. Frankowski: Średzcy starostowie niegrodowi w XVIII wieku J. Sobczak: Echa wigilijnego wydarzenia sprzed lat Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Trzy Powstania Śląskie 1919-1921 Z ŻYCIA ŚTK R. Szkudlarek: Nieborów, Arkadia i Walewice to pałace i parki powstałe w XVIII i XIX wieku, a cieszące oko i serce w XXI wieku Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki. Okładka - Malarstwo Romana Skowrona |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA M. Braszak: Natura - Kultura – Dziedzictwo - Ocalenie (cz. 1) B. Urbańska: Pani minister czy ministra? ZE ŚRODY K. Jasińska-Kaczor, E. Zawielak: 100 LAT E. Grzesiecki: Moje siedemdziesiąt procent w historii Internatu (cz. 1) Z REGIONU St. Frankowski: Białkowscy i Zarembowie spod Środy B. Rudawski, J. Osypiuk: Niemiecki obóz pracy przymusowej dla Żydów w Nekli Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Podróże i dwie miłości Pawła Edmunda Strzeleckiego J. Sobczak: Społecznicy-pasjonaci odbudowali zamki – pomniki naszej historii Z ŻYCIA ŚTK R. K. Szkudlarek: Nieborów, Arkadia i Walewice to pałace i ... (dok.) R. K. Szkudlarek: Pawłowice, Rydzyna, Poniec i Rokosowo ... (cz. 1) B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności Zarządu ŚTK w roku 2019 Kalendarium |
str. 1 okładki: Były
budynek ZSR w Środzie Wlkp. (fot. z 1979 r, autor E. Grzesiecki) str. 4 okładki: Obecny gmach ZSR przy ul. Kosynierów, poniżej budynek internatu tejże szkoły fot. z 2015 r., autor E. Grzesiecki) |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI. KULTURA M. Braszak: Natura - Kultura - Dziedzictwo - Ocalenie (cz. 2) E. Kusik, K. Bartkowiak: 25-lecie Kapeli Średzioki B. Urbańska: Współczesny Judym M. Grześkowiak: Galeria Miejska w Środzie Wielkopolski ZE ŚRODY E. Grzesiecki: Moje siedemdziesiąt procent w historii Internatu (dok.) St. Frankowski: Kupiec zainspirowany książką, sztuką i kolekcjonerstwem. E. Węcławiak: Właściwie to moja rodzina w czasie okupacji jakoś mocno nie ucierpiała. Wspomnienia Jadwigi Króczyńskiej Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Zaiste, okolica malownicza i „tajemnicze" rośliny J. Sobczak: day, ut ia pobrusa, a ti poziwai J. Sobczak: Wielkopolanie - bohaterami Stanów Zjednoczonych Z ŻYCIA ŚTK R. K. Szkudlarek: Pawłowice, Rydzyna, Poniec i Rokosowo ... (dok.) |
str. 1 i 4 okładki: Fot. M. Pieczyńska - foto imprezsje z parku botanicznego |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA M Braszak: Natura - Kultura - Dziedzictwo - Ocalenie (dok.) H. Sowa: My są Szczuny z Sulęcinka B. Urbańska: Miejsce książki w pandemii ZE ŚRODY 100 lat „Rolibudy" - Wspomnienia Nauczycieli i Absolwentów (E. Radziszewska-Szyszka, T. Dydymska, E. Szmyt, B. Deiksler, L. Braszak, M. Kaczor, A. Kobierski) LEGIONU Ch. P. Gomolec: Wspomnienie o Pawle Gomolcu Z. i M. Kabza: O wielopokoleniowej rodzinie leśników wielkopolskich W. Narkowicz-Urbańska: Zdrojowisko w Czeszewie - wielkie marzenie Towarzystwa Wykorzystania Wód Termalnych i Walorów Naturalnych Ziemi Czeszewskiej Z PRZESZŁOŚCI St. Frankowski: Wiktor Szołdrski junior osiada w Brodowie J. Sobczak: Pierwszy w Polsce stos czarownic zapłonął w Poznaniu Z ŻAŁOBNEJ KARTY B. U.: Pożegnanie Radosława Gościniaka |
str. 1 i 4 okładki: Fot. M. Pieczyńska. |
2021 | ||
![]() |
![]() |
B.
Urbańska: Narodziny
i
dorastanie Redaktorzy i Współpracownicy J. Sobczak: Słów kilka do setnego numeru Kwartalnika W. Lis: Średzianie na kartach XV-wiecznych ksiąg konsystorza poznańskiego E. Węcławiak: 1930 kuźnia - 2020 firma „Fludra Spółka z o.o. St. Frankowski: Rodziny Bendów i Stasińskich T. Staśkowiak: Profesor Stanisław Gorgolewski - fizyk, radioastronom T. Staśkowiak: Profesor Ludwik Anders - pedagog B. Urbańska: Regionalista-historyk-nauczyciel. O doktorze Ludwiku Gomolcu wspomnienie subiektywne W. Narkowicz-Urbańska: Marian Stanisław Połowicz i Olga Lilien - złączone życiorysy Paula: Zasłużeni Średzianie - Bożena Wieczorek J. Sołtysiak: Hospicjum w Środzie Wielkopolskiej Monika Tomaszewska: Średzka historia Rodziny Skowronów T. Staśkowiak: Marian Krzysztofiak - architekt ze Środy Z ŻYCIA STK R.K. Szkudlarek: Pożegnanie lata przez ŚTK R.K. Szkudlarek: Edward Raczyński - pan na Rogalinie Kalendarium |
str. 1 okładki: Archiwum Sredzkie Towarzystwo Fotograficzne |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA M.R. Gierczyńska: „...Sztuka jest zazdrosną kochanką…” (cz.1) B. Urbańska: Rozmowa z artystą plastykiem Chrystianem Gomolcem J. Sobczak: Historia Polska w tragedii Szekspira ZE ŚRODY E. Węclawiak, T. Króczyński: Ocalić od zapomnienia. Narodziny w walce – przemysł odzieżowy (cz. 1) J. Piotrowski: Piotr Piotrowski, historyk sztuki, mąż i ojciec dwóch synów B. Urbańska: Środa kiedyś B. Urbańska: Topografia miasta Środa Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Upamiętnienie polskich zdobywców Berlina Z REGIONU St. Frankowski: Wielkopolska i Środa wobec konfederacji tarnogrodzkiej Wł. Łukowiak, Z. Kabza: Trzy spotkania Z ŻAŁOBNEJ KARTY Marian Jan Konieczny LISTY J. Staniewska: Przeżycia z czasów pandemii Z ŻYCIA ŚTK B. Urbańska: Sprawozdanie z działalności Zarządu ŚTK w kadencji 2018-2020 Kalendarium |
str. 1 okładki: Praca Marii Romany Gierczyńskiej "Mnichi" str. 4 okładki: Praca Chrystiana Gomolca "Ulica bezsenności 000" |
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI KULTURA M. R. Gierczyńska: „…Sztuka jest zazdrosną kochanką…” (dok.) W. Narkowicz-Urbańska: Moc słowa H. Sęk: Gorączka czerwcowej nocy B. Urbańska: „Spotkania" z Norwidem XXX: Zapomniana piosenka ZE ŚRODY E. Węcławiak, T. Króczyński: Ocalić od zapomnienia. Narodziny w walce - przemysł odzieżowy (dok.) B. Urbańska: Dni wielkiego święta B. Urbańska: Środa kiedyś… Z REGIONU J. Sobczak: Mielżyńscy - ród wielce zasłużony S. Dymczyk: Gniazdo Drwęskich herbu Gozdawa Z PRZESZŁOŚCI St. Frankowski: Gen. Józef Dowbor Muśnicki - życie poza wojskiem J. Sobczak: Zasługi Polaków dla Syberii i Dalekiego Wschodu Z ŻYCIA ŚTK Kalendarium Z ŻAŁOBNEJ KARTY Wspomnienie o Ojcu Edmundzie Gniatczyku |
str. 1 okładki: Kompozycje przestrzenne atysty plastyka Marii Romany Gierczyńskiej "Płaczki" str. 4 okładki: Kompozycje przestrzenne atysty plastyka Marii Romany Gierczyńskiej "W sieci" |
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI Kalendarium |
str. 1 i 4 okładki: Zieleń miejska Środy Wielkopolskiej (fot. J. Szymański) |
2022 | ||
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI KULTURA M R. Gierczyńska: Triumf tkaniny? B. Urbańska: O sztuce, pasjach i życiu rozmawiam z Ryszardem J. Kurnatowskim ZE ŚRODY W. Lis: Kościół i duchowieństwo Ziemi Średzkiej w świetle Liber beneficiorum diecezji poznańskiej z 1510 roku (cz. 1) B. Urbańska: Teodora Huttner i jej hotel P. Świetlik: J. Limański - historia uczestnika wojny polsko-bolszewickiej Środa i okolice kiedyś ... w obrazach R.J. Kurnatowskiego Z REGIONU St. Frankowski: Zmienne losy ziemiaństwa zdziechowickiego K. Dymczyk. Dzieci moje będę kształcił... (dok.) Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Zasługi Polaków dla Syberii i Dalekiego Wschodu (uzup.) J. Sobczak: Nie znaleźli się w poczcie władców polskich Z ŻYCIA ŚTK R.K. Szkudlarek: Cztery kościółki, pałac i dwór czyli Kalendarium |
str.
1 okładki: Akwarela R.J. Kurnatowskiego - "Dawna Środa", willa u zbiegu
ul. 20 października i poselskiej, 2018, papier 60x40 str. 4 okładki: Obrazy R.J. Kurnatowskiego - "Leśniczówka zimą", 2021, akryl na płótnie, 50x70, "Nad średzkim jeziorem", 2021, akryl na płótnie, 50x70 |
![]() |
![]() |
OD
REDAKCJI KULTURA M. R Gierczyńska: Triumf tkaniny (cz. 2) D. Paczkowski: Wywiad z prof. dr hab. Krystyną Domańską-Maćkowiak ZE ŚRODY P. Łukaszewski: Historia kamienicy „Pod Księciem Józefem Poniatowskim” W. Lis: Kościół i duchowieństwo Ziemi Średzkiej w świetle Liber beneficiorum diecezji poznańskiej z 1510 roku (dok.) B. Urbańska: Piękna Wielkopolanka i jej bliscy B. Urbańska: Środa kiedyś Z REGIONU St. Frankoński: Dowódca wędrującego obozu powstańczego A. Gogulski: Niebieski mundurek z czerwoną gwiazdą Z ŻAŁOBNEJ KARTY R.K.Sz.: Wspomnienie o Zofii i Mieczysławie Kubiakach Z ŻYCIA ŚTK R.K. Szkudlarek: Wycieczka do Grodziska Wielkopolskiego i okolic B. Urbańska: Sprawozdanie zarządu z działalności ŚTK w roku 2021 Kalendarium |
str.
1 okładki: Stary Rynek w Grodzisku Wielkopolskim - widok na ratusz i
rzeźbę św. Bernarda - fotorelacja z wycieczki do Grodziska Wlkp i okolic str. 4 okładki: Uczestnicy wycieczki na schodach grodziskiego ratusza oraz dom szachulcowy przy ul. Szerokiej - fotorelacja z wycieczki do Grodziska Wlkp i okolic |
NUMER SPECJALNY | ||
![]() |
![]() |
Od autora Część 1 Adam Mickiewicz na ziemi wielkopolskiej Część 2 Lubonia i portret Wieszcza Część 3 Compendium Ferculorum z Kopaszewa Część 4 Mickiewicz - błahy strzelec Część 5 Wielkopolska wigilia trzech poetów Część 6 Strofy zrodzone w Wielkopolsce Część 7 Zaginiony wiersz i niespełnione oczekiwania Część 8 Wielkopolska w „Panu Tadeuszu" Część 9 Mickiewiczowska tradycja i legenda w Wielkopolsce Część 10 Ten pomnik był pierwszym w Polsce i na świecie! |
str.
1 okładki: Portret A. Mickiewicza - pastel suchy autorstwa R. J. Kurnatowskiego, 70,50 cm str. 4 okładki: Front pałacu w Śmiełowie; fragment Księgi II "Pana Tadeusza" |
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI KULTURA M. R. Gierczyńska: Triumf tkaniny (cz. 2). B. Urbańska: Malarka ze Środy – wspomnienie. ZE ŚRODY M. Braszak: Cyvitas teatrum, czyli jak naprawić średzki rynek. B. Urbańska: Alma Mater Sredensis (cz. 1). B. Urbańska: Alma Mater Sredensis (cz. 2) czyli średzki „Ogólniak" ma już 100 lat! B. Urbańska: Jest, jest, jest! Z REGIONU St. Frankowski: Działacz polonijny spod Środy Wielkopolskiej. Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Autor hymnu narodowego - Józef Wybicki. Z ŻYCIA ŚTK R.K. Szkudlarek: Wycieczka w Beskidy. Kalendarium |
str.
1 okładki: Danuta Muszyńska-Zamorska na tle autoportretu - Jubileusz
50-lecia pracy twórczej - Dwór w Koszutach, 2009 (fot. J.
Szymański) str. 4 okładki: "Dziewczynka w stroju ludowym" - D. Muszyńska-Zamorska, 1978 |
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI
KULTURA M. R. Gierczyńska: Triumf tkaniny (cz. 2) ZE ŚRODY R. Henkel: Wspomnienia o Ojcu. Opracowanie Wioletta Narkowicz-Urbańska (cz. 1) K. Krawiarz: „Bibliofilstwo w epoce cyfrowej" 13-15 września 2019 - Poznań A. Lewandowski: Wiedzący najwięcej B. Urbańska: Profesorskie autorytety (wybór subiektywny) B. Urbańska: Środa dzisiaj Z REGIONU St. Frankowski: Żabikowo ze skromną samodzielnością historyczną H. Sęk: Jak to z ziemniakiem było Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Wybickiego „Domek luby” J. Sobczak: Order Orla Białego – najwyższe odznaczenie państwowe Z ŻYCIA ŚTK R.K. Szkudlarek: Wycieczka śladami Adama Mickiewicza (cz 1) Kalendarium |
str.
1 okładki: Kamienica na skrzyżowaniu ulic ks. Kegla i 17 Września (fot. Jerzy Szymański) str. 4 okładki: Nowy budynek mieszkalno-usługowy na ulicy Strzeleckiej 42 (fot. Jerzy Szymański) / Kamienica na rogu ulic kilińskiego i Kolegiackiej (fot. Jerzy Szymański) |
![]() |
![]() |
OD REDAKCJI KULTURA M. R. Gierczyńska: Triumf tkaniny (cz. 5) B. Urbańska: Moje lektury ZE ŚRODY M. Braszak: Środa na mapach, czyli kiedy o nasze miasto upomniała się kartografia M. Orłowska-Kaczmarek: Moje refleksje, wspominki na 100 lecie Liceum Ogólnokształcącego w Środzie Wielkopolskiej R. Henkel: Wspomnienia o Ojcu. Opracowanie Wioletta Narkowicz-Urbańska (dok.) E. Węcławiak: „Biały Domek", Stary Rynek i Plac Stanisława Miłostana w Środzie (Poznańskiej, Wielkopolskiej) B. Urbańska: Zachować w pamięci Z REGIONU M. Leśniewska: Jubileusz 100. lecia Chóru „Głos z nad Warty" w Sulęcinku St. Frankowski: W kręgu tłumaczy wydawnictw Edwarda Raczyńskiego Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Paweł Edmund Strzelecki - wielki podróżnik i niespełniona miłość Z ŻYCIA ŚTK R.K. Szkudlarek: Druga wycieczka śladami Adama Mickiewicza Sprawozdanie Zarządu Średzkiego Towarzystwa Kulturalnego z działalności w roku 2022 |
str.
1 okładki: Tablica "Płaskorzeźba Katyńska wkomponowana w mur średzkiej bazyliki kolegiackiej (fot. Jerzy Szymański) str. 4 okładki: Obelisk poświęcony pamięci ks. Teofila Kegla na plantach średzkichj (fot. Jerzy Szymański) |
![]() |
![]() |
KULTURA M. R. Gierczyńska: Triumf tkaniny (dok.) B. Urbańska: Patroni 2023 roku K. Krawiarz: Jak zakładałem Izbę Pamiątek Regionalnych w Kórniku-Bninie? ZE ŚRODY A. Kasperska: Sejmiki średzkie na przełomie XVII i XVIII w. (1696-1732) D. Łukaszewicz: Wojskowa sala operacyjna, beczka Wehrmachtu czy hełm z I wojny światowej B. Urbańska: Zachować w pamięci (dok.) Z REGIONU St. Frankowski: W kręgu tłumaczy wydawnictw Edwarda Raczyńskiego Wł. Chałupka: Jadwiga z Działyńskich Zamoyska – niewiasta mężna, wychowawczyni mądra Z PRZESZŁOŚCI J. Sobczak: Zielnik Matki Bożej E. Grzesiecki: Liceum pedagogiczne – szkoła kształcąca nauczycieli Z ŻYCIA ŚTK R. K. Szkudlarek: Wycieczka śladami walk podczas Wiosny Ludów 1848 r. w Wielkopolsce Kalendarium |
str.
1 i 4 okładki: Nowa ekspozycja w Muzeum Ziemi Średzkiej "Dwór w Koszutach" - fot. Jerzy Szymański) |
Spis w formacie PDF >> |
Literatura Średzka |
Eseje o pięknie Wielkopolski |
![]() |
Dwie
bardzo podobne książki zawierające zbiór esejów
krajoznawczych o różnych zakątkach Wielkopolski. Zbiór
p. Sobczaka jest obszerniejszy, zawiera bowiem 51 opowieści
pośród
których znajdziemy takie jak:
Książka p. Maluśkiewicza zawiera obszerniejsze eseje zawarte w podobnej objętości (obydwie książki odpowiednio 303 i 238 stron). Wśród 13-stu opowieści spotkamy m.in:
Różnice w obydwu zbiorach polegają również na sposobie opowiadania. J. Sobczak chyba pełniej charakteryzuje opisywane miejsca stawiając w centrum zainteresowania szeroko pojęte „krajobrazy” tworzone przez ludzi i tworzące określone ich postawy. Piotr Maluśkiewicz skupił się na biografiach. Przez co – mam wrażenie – ucierpiała lekko krajoznawcza warstwa opowieści. Niemniej obydwie to kopalnie kulturowej tożsamości Wielkopolski. Z pewnością pozycje obowiązkowe. |
J.
Sobczak, "Przez Wielkopolskę", Zysk i S-ka, Poznań 1999, str. 303 |
|
![]() |
|
"Wielkopolskim
traktem", P. Maluśkiewicz, wydawnictwo WBP Poznań 1997, str. 238 |
![]() |
Książka ta to
wyjątkowe dzieło. Napisana w konwencji
leksykonu, trochę
niby słownik Kopalińskiego, trochę jak przewodnik po "miejscach ładnych
i ciekawych" Łęckiego. Wyjatkowe, bo w powodzi przewodników
i monografi
wydawanych w ostatnim czasie stanowi prawdziwą perełkę
merytorycznej
dokładności i poligraficznej estetyki. Prawdziwa kopalnia wiedzy o
regionie, wiedzy nie sztampowej, lecz podanej w postaci
wysublimowanych ciekawostek, ubranych w iście Kolbergowską opowieść
etnograficzo - krajoznawczą. Bezpośrednio o Środzie i okolicach
traktują następujące rozdziały:
Spokamy też wiele
esejów
poświęconych J.H
Dąbrowskiemu:
|
M.
J. Januszkiewicz, A. Pleskaczyński, "Księga Rozmaitości Wielkopolskich", WBPiCAK, Poznań 2006, str. 319 |
![]() |
Pierwsze powojenne przewodnikowe dzieło o Wielkopolsce. Książeczka niewielkich rozmiarów, choć dość obfita w treść. W części ogólnej autorzy opisali etymologię nazwy „Wielkopolska”, położenie geograficzne, krajobraz, florę i faunę, klimat oraz bogactwa naturalne. Dział ten kończy krótka opowieść o dziejach regionu. W części szczegółowej autorzy zaproponowali 14 wycieczek po Poznaniu i jego okolicach, wszystkie rozpoczynając w stolicy Wielkopolski. Trasa wycieczki trzeciej zatytułowanej „Szlak Górnośląski” i wiodącej do Kępna przebiega m.in. przez Środę. Przewodnik zamyka skorowidz nazw, rzecz nie często spotykana nawet we współczesnych przewodnikach i 5 mapek obrazujących region. |
A. Dubowski, Fr. Jaśkowiak, "Wielkopolska. Przewodnik turystyczny" Spółdz. Instytut Wydawniczy "Kraj", Warszawa 1952, str. 192 |
![]() |
Rodzaj przewodnika po
Wielkopolsce w formie encyklopedii
krajoznawczej. Prócz zarysu historycznego regionu
Wielkopolski, autor
przedstawił opis kilkudziesięciu miejscowości, które warte
są obejrzenia.
|
T. Jaśkowiak "Województwo poznańskie", PWN, Warszawa-Poznań 1980, str. 312 |
![]() |
Nieznana Wielkopolska to pozycja nie nowa, lecz z pewnością bardzo ciekawa. W 36 esejach krajoznawczych P. Anders maluje obraz tej części Wielkopolski „gdzie Prosna i Lutynia uchodzą do Warty”. Z „naszych” tematów mamy: „Panteon Jana Henryka” o Winnogórze, „Zapomniana posiadłość arcybiskupa Wincentego” – o Dębnie i „Tośtoki z Pięczkowa”. Wiele esejów dotyczy najbliższych okolic: Pyzdr, Miłosławia, Śmiełowa, Tarc. Autor z wielką pasją maluje obraz przeszłości Szwajcarii Żerkowskiej i jej zachowanych materialnych śladów. Aż chce się jechać. Zamiast fotografii świetne grafiki. Przewodnik zamykają skorowidze osób i miejscowości, a także propozycje wycieczek. |
P. Anders, "Nieznana Wielkopolska. Gdzie Prosna i Lutynia uchodzą do Warty" wyd. PTTK Kraj, Warszawa 1992, str. 180 |
Przewodniki po Wielkopolsce w których możemy przeczytać o Środzie i okolicy bliższej i dalszej. |
![]() |
Legendarny przewodnik po Poznańskiem, jak mówi podtytuł „w granicach z przed traktatu poznańskiego, z 72 ilustracjami w tekście i mapą”. Wielki nestor polskiej turystyki odwiedził poznańskie w 1913 roku, czyli jeszcze gdy stanowiło Wielkie Księstwo w granicach Prus. Część ogólna zawiera historię regionu i statystykę. We wskazówkach praktycznych czytamy m.in.: „Drogi wszędzie znakomicie utrzymane, wysadzane dużymi drzewami, sieć ogromnie gęsta […] Rowery ogromnie w użyciu, nawet u robotników i ludności wiejskiej płci obojga. Ich przewóz koleją tani, lecz trzeba samemu załadować.” Część szczegółowa obejmuje miasto Poznań (30 stron), okolice Poznania i propozycje 23 wycieczek po Poznańskiem. Wycieczka nr 5: Poznań – Kępno przebiega przez Środę, stąd krótki opis historii miasta i kilka uwag praktycznych m.in. cena omnibusu w mieście – 25 fenigów. Na koniec indeks miejscowości, także w brzmieniu niemieckim. |
M. Orłowicz "Ilustrowany Przewodnik po Poznańskiem" Książnica Polska Tow. Nauczy. Szkół Wyższych Lwów - Warszawa, 1921, str. 190 |
![]() |
Legendarny przewodnik w którym po raz pierwszy pada sformułowanie „Szlak Piastowski”. W podtytule: „Podręcznik dla turysty – krajoznawcy z 91 ilustracjami, 6 planami i 3 mapami”. Przewodnik wydała w 1938 roku poznańska księgarnia św. Wojciecha pod patronatem Związku Popierania Turystyki w Poznaniu. Autor, jak sam pisze we wstępie, korzystał z własnych notatek i zapisków, których dokonał w czasie licznych wędrówek wielkopolskimi traktami na marginesie „Ilustrowanego przewodnika po Poznańskiem” z 1920 roku autorstwa Mieczysława Orłowicza. W pierwszej części („Dział ogólny”) autor omawia kolejno krajobraz wielkopolski, rolnictwo, przemysł, historię, zabytki, a następnie umieszcza krótki poradnik dla turysty, w którym padają m.in. takie słowa: „Wielka tu rozpiętość pomiędzy luksusowym poznańskim Bazarem, a wiejską stodołą”. W głównej części („Dział szczegółowy) autor opisał 16 tras turystycznych, w których zawarł główne atrakcje Wielkopolski. Pierwsza trasa obejmuje miasto Poznań i liczy aż 50 stron. Układ poszczególnych tras poza Poznaniem autor oparł o sieć najpewniejszego ówcześnie środka transportu, doskonale rozwiniętego w Wielkopolsce, czyli kolei. Trasa druga to pierścień dookoła Poznania i tutaj znalazła się wąskotorowa linia ze Środy do Kobylegopola. Kilarski dał także propozycje ośmiu wycieczek dookoła stolicy Wielkopolski. Trzecia trasa to Szlak Piastowski po linii kolejowej Poznań – Gniezno - Inowrocław. Trasa nr 15 - „Droga do Małopolski” zawiera opis Środy i drugiej części linii wąskotorowej, ze środy do Zaniemyśla. W części końcowej znalazł się indeks miejscowości i kilkanaście czarno – białych fotosów, wśród których znalazł się m.in. ten przedstawiający rynek w Środzie i widok na kamieniczki i kolegiatę. Dołączono także rozkładane mapki z siecią dróg kolejowych i siecią komunikacji autobusowej. |
J. Kilarski "Przewodnik po Wielkopolsce" Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1938, str. 338 |
![]() |
Niewielka książeczka, będąca raczej esejem o ówczesnej Wielkopolsce okraszonym wieloma czarno - białymi fotografiami, stanowiącymi dziś niezłą wartość dokumentacyjną. Na stronie 34 znajduje się zdjęcie elewacji dworu w koszutach, zaś na str. 59 kamieniczki senatorskie i górujaca nad nimi kolegiata w Środzie. Na stronie 61 znalazło się ciekawe zdjęcie detalu z kraty oddzielającej kaplicę Gostomskich od prezbiterim kolegiackiego. |
A.
Dubowski, "Wielkopolska" wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1955, str. 84 |
![]() |
Przewodnik w przystępnym kieszonkowym formacie o całkiem sporej objętości, w twardej płóciennej oprawie, w której znalazła się także kieszeń z kilkoma mapkami. To pierwszy przewodnik po Wielkopolsce, oparty niemalże w całości na siatce dróg bitych, a nie jak to było wcześniej na siatce połączeń kolejowych. W części ogólnej opis krajobrazu, podział administracyjny, wody, klimat i historia regionu. Część szczegółowa zawiera łącznie 75 tras głównych oraz bocznych a także opis 53 znakowanych szlaków pieszych! Punktem wyjściowym każdej z tras głównych jest Poznań. Dość szczegółowo opisano wszystkie napotykane miejscowości, nie zapominając o tak ważnych w przewodniku sprawach jak niezbędne telefony, hotele, stacje obsługi samochodów, restauracje, kawiarnie itp. Całość dopełniono 26 planami i mapkami regionu oraz mapką – wklejką ilustrująca przebieg proponowanych szlaków. Trasa nr. 2 prowadzi z Poznania przez Kórnik i Środę do Jarocina, Pleszewa, Ostrowa Wielkopolskiego, a dalej aż do Ostrzeszowa i Kępna. Autor opisał m.in. Środę (w tym plan miasta), Koszuty, Jarosławiec, Zaniemyśl, Kijewo, Krzykosy, Nowe Miasto i Klękę. Na końcu podano indeks miejscowości. Dziś książeczka ta, choć w warstwie merytorycznej stanowi raczej wartość sentymentalną i historyczną, może stanowić wzór dla wielu, którzy próbują pisać przewodniki. Autor poświęcił pracę Mieczysławowi Orłowiczowi. |
Fr. Jaśkowiak,
"Województwo Poznańskie", wyd. Sport i Turystyka, Warszawa
1967, str. 320 + zestaw map |
![]() |
Prawdziwa wydawnicza perełka i
ciekawostka dla miłośników literatury
podróżniczej. Reprint przewodnika z 1909 roku z zestawieniem
map i planem
Poznania. Pierwsza część zawiera dość szczegółowy opis
stolicy ówczesnego
Wielkiego księstwa Poznańskiego wraz z całą garścią informacji
praktycznych,
takich jak „Wskazówki dla zwiedzających miasto
Poznań”, „Cmentarze i na nich
groby mężów zasłużonych”, „Adwokaci i
notariusze”, „kliniki i lecznice”,
„Teatra”, „Banki i
spółki” oraz „Widzenia godne
gmachy”. Druga część jest
zbiorem ciekawych miejscowości WKP, ułożonym alfabetycznie. Na końcu
przedstawiono propozycję ośmiu wycieczek po WKP. Do Środy można zawitać
już w
pierwszej propozycji autora, szlakiem Poznań – Puszczykowo
– Mosina – Rogalin –
Kórnik – Zaniemyśl – Środa –
Winnogóra – Miłosław. Przewodnik uzupełnia kilka
grafik i czarno-białych zdjęć.
|
"Przewodnik po Poznaniu i Wielkim Księstwie Poznańskim z mapą, planem i rycinami skreślił Konstanty Kościński" Nakładem i czcionkami Drukarni i Księgarni św. Wojciecha, Poznań 1909, str. 228 + kilkanaście stron reklam z oryginalnego wydania. Reprint nakładem Antykwariatu im. Jana Konstantego Żupańskiego. Wyd. reklamowe "Chart", Przeźmierowo 2014. |
![]() |
Jak na tak niewielki rozmiarowo przewodniczek zakres
tematyczny spory. Na kilkudziesięciu stronach mamy więc Poznań, a następnie
województwo poznańskie. Kluczem do peregrynacji po Wielkopolsce są linie kolejowe.
Mamy więc miejsca na linii Poznań – Wrocław, Poznań – Inowrocław – Toruń, Poznań
- Wągrówiec (pis. oryg.) – Bydgoszcz, Poznań – Zbąszyń – (Berlin) oraz Poznań –
Krzyż. Nas szczególnie interesuje linia Poznań – Ostrów – Katowice, bo przy niej
leży Środa. Jak w przypadku innych tras także i tutaj mamy kilka
encyklopedycznych zdań, choć nie zawsze ścisłych w treści. „Środa (34 km). Fara
z renesansowymi grobowcami. Miejsce śmierci Władysława Laskonogiego. Miejsce
Sejmików Wielkopolskich. Bitwa podczas powstania 1848 r. Wycieczka kolejką do
malowniczego jeziora w Zaniemyślu. Autobus Środa – Kostrzyń. Cukrownia,
tkalnia, gazownia. Boczną linią MIŁOSŁAW ze wspaniałą galerią sztuki polskiej.
Niedaleko WINNOGÓRA grobowiec jenerała Dąbrowskiego.” W książeczce znalazło się
wiele czarno-białych fotek, mapki: samochodowa Polski zach. oraz odległości z
Poznania do stolic europejskich. Informacje praktyczne tylko w opisie Poznania.
|
![]() |
Na
pierwszy rzut oka przewodnik. W istocie rzeczy to zbiór
arcyciekawych opracowań prof. Andrzeja Wędzkiego dotyczących historii
Wielkopolski. Książkę rozpoczyna laudacja i bibliografia prof.
Wędzkiego. Część
zasadnicza dzieli się na trzy obszary zainteresowania: miasta
Wielkopolski środkowej, Pałuckie miasta i wioski oraz dwory na Pałukach
i Krainie. Książkę zamykają
przydatne indeksy: autorski, geograficzny i przedmiotowy. Ze średzkiego
punktu
widzenia szczególnie interesujący jest rozdział 1, w
którym autor opisuje
szczegółowo wczesne dzieje Bnina i Pyzdr.
|
A. Wędzki, "Przechadzki po Wielkopolsce", wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2007, str. 456 |
![]() |
Książka
autorstwa Piotra Libickiego to doskonały przykład zręcznie
skonstruowanych tras wycieczkowych na których znalazły się
najistotniejsze, najciekawsze obiekty. Wielką wartością książki
jest bardzo wysoki poziom merytoryczny i duża przejrzystość
przyjętego układu. Spośród 21 tras nas najbardziej
interesują:
|
P.
Libicki, „Wielkopolska. 21 jednodniowych wycieczek”, wydawnictwo Rebis, Poznań 2001, str. 415 |
![]() |
Prawdziwa kopalnia miejsc „ładnych i ciekawych”. W opracowaniu Wielkopolska jak długa i szeroka podzielona została na 50 tras turystycznych. Wysoki poziom merytoryczny i wydawniczy, wiele ciekawych zdjęć, mapki, skorowidz i przejrzysty układ – wszystko co winien zawierać dobry przewodnik. |
W.
Łęcki „Wielkopolska. Przewodnik po miejscach ładnych i ciekawych”, wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2003, str. 480 |
![]() |
Przewodnik ten to w zasadzie dość pobieżne omówienie wszystkich rejonów Wielkopolski. Autor omawia najciekawsze obiekty przesuwając się pomiędzy regionami i stawiajac na inwencję czytelnika w budowie tras. Atutem książki są piękne fotografie, mapki, i ryciny oraz dość przejrzysty układ. Na końcu zamieszczono dość dokładny samochodowy atlas Wielkopolski. |
J.
Łuczak "Wielkopolska. Przewodnik turystyczny", oficyna wydawnicza GiP, Poznań 2003, str. 384 |
![]() |
Wspaniale wydany i opracowany przewodnik po najciekawszych zakątkach Wielkopolski wydany przez Agorę w ramach serii Biblioteki Gazety Wyborczej. Zdjęcia w przewodniku są autorstwa P. Skórnickiego. Przewodnik zawiera kilkaset kolorowych fotografi, świetne opracowane infografiki i doskonałej jakości mapki. Autorzy dobrali przebieg tras, zaopatrzając każdą z nich w potoczystą narrację, stosunkowo zwięzłe opisy i tzw. pigułki czyli pomocnicze teksty w oddzielnych ramkach. Plusem tego przewodnika jest także obfita bibliografia, po którą można sięgnąć by uzupełnić wiedzę. Niestety jest jeden minus - brak jakichkolwiek indeksów.Ziemiaństwo Wielkopolskie. W kręgu Artystokracji |
P. Libicki, M. Piotrowska, "Spacerownik Wielkopolski", Agora 2011, str. 224 |
![]() |
Wydawnictwo Pascal, które przebojem (by nie powiedzieć szturmem) zdobywało polski rynek wydawnictw turystycznych nigdy nie wzbudzało w nas szczególnej sympatii. Powodów ku temu było kilka, najważniejszym jednak był dość niski poziom merytoryczny wydawnictw przygotowywanych pod wspólnym mianownikiem "w weekend" lub "x najpiękniejszych tras". Ależ i owszem, książki to ładnie wydane, z pięknymi fotografiami, w miarę dobrze opracowanymi mapami, ba nawet zbiorem potrzebnych informacji. Stoimy jednak na stanowisku, że to nie wszystko czym powinien dysponować dobry przewodnik. Z tym wiekszym zainteresowaniem i towarzyszącą mu nadzieją sięgneliśmy po tę pozycję, by doczekać chwili tzw pozytywnego rozczarowania. Tymczasem nie. Rozczarowanie było, ale klasyczne, co tylko umocniło nas w niechęci do tego wydawnictwa, masowo produkującego różne przewodniki. By jednak nie być malkontentem wymienimy najpierw plusy opracowania, które choć tak naprawdę niewątpliwie bronią tego przewodnika, to jednak w gruncie rzeczy stanowią niezbędne cechy dobrej literatury krajoznawczej. Na początku znalazł sie krótki "przewodnik do przewodnika" czyli rozdział "Jak korzystać z przewodnika", który pomaga odnaleść się w dość rozbudowanym systemie piktogramów ułatwiających nawigację po materiale. Ciekawym rozwiązaniem jest także dość skondensowany rozdział poświęcony historii Polski poznawanej przez pryzmat architektury z dużą ilością odnośników do właściwego tekstu przewodnika omawiającego poszczególne zabytki, charakterystyczne dla danego okresu. Nie można także przyczepić się do jakości mapek, które są przejrzyste, estetyczne i czytelne. Na plus wymienimy także jakość i ilość fotografii zawartych w przewodniku, które dość wiernie "podpisują" omawiane w tekście obiekty. Dobrym rozwiązaniem są także "kapsułki" z tekstem pozornie mniej związanym z głównym nurtem opowieści o danej tresie, jednak zawierające ciekawostki, ubarwiające i poszerzające obraz rzeczywistości. Po każdym rozdziale spotykamy zbiór przydatnych informacji praktycznych: adresowych, imprez cyklicznych itp. To tyle w sprawie pozytywów, a teraz negatywy; tylko dwa, bo gruntownie przyjrzeliśmy się tylko dwóm rozdziałom: 20 "Poznań i okolice" i 21 "Szlak Piastowski". Najpierw rozdział poświęcony stolicy Wielkopolski i subiektywnie dodanym (rozumiemy to, bo jest to indywidualna symaptia autorów, my byśmy ten wybór nieco zmodyfikowali) okolicom. Pierwsza część rozdziału to jedenasto godzinna wycieczka po Poznaniu, druga to dziewięcio godzinna trasa przez WPN, Puszczykowo, Rogalin, Kórnik, Zaniemyśl i Koszuty. I tutaj pierszy zgrzyt, bo skoro piszemy o Koszutach i dworze to jak można pominąć tak istotny fakt jak okres (już nie nalegamy na konkretne daty) w którym dwór powstał? Mamy więc pobieżny opis dworu, który spadł z księżyca. A może się czepiamy? Jednak kolejny rozdział nieszczęśliwie zatytułowany "Szlak Piastowski" nie pozostawia złudzeń. Jak można pisać o Szlaku Piastowskim (i tak tytułować pracę o nim!) nie wymieniając ani razu Giecza, Grzybowa, Trzemeszna, Pobiedzisk ze skansenem, Kościelca czy choćby tak prostego faktu jak ten, że opisany w pierwszej części dwudziestego rozdziału Poznań to też część Szlaku Piastowskiego? W przewodniku Szlak Piastowski zaczyna się w Gnieźnie i robi maleńką pętelkę wokół Lednicy, a następnie pędzi do Biskupina (akurat mało piastowskiego obiektu, choć niewątpliwie stanowiącego jego część) by raczkiem wycofać się w kierunku Strzelna i zakończyć bieg w Kruszwicy. No może to dość oryginalna trasa, ale dlaczego nazywa sie Szlakiem Piastowskim skoro to tylko swobodna perygrynacja po jego fragmentach? Ciekawe z jakiej literatury korzystali autorzy tego przewodnika; niestety próżno szukać bibliografii, więc nabieramy pewności, że autorzy są mało wiarygodni. Nie chcemy dowiadywać się nieprawdy lub półprawdy z przewodników. Zamieszczamy go w zbiorze literatury raczej jako memento jakiej literatury krajoznawczej unikać! |
pr. zbiorowa "Polska na
weekend", Pascal, wyd. 6 Bielsko Biała 2007, str. 702 |
Bezpośrednio o Środzie i okolicach |
![]() |
Niewielka objętościowo książeczka sygnalizuje topografię miejsc pamięci narodowej na terenie Środy i okolic. Minusem książki jest bardzo dziwne orientowanie mapek – schematów z zaznaczonymi miejscami pamięci, na końcu książki. |
Z.
Cieśliński „Miejsca Pamięci Narodowej”, Biblioteka R. Berwińskiego, Środa Wlkp. 1997, str. 48 |
![]() |
Zbiór najciekawszych miejscowości ziemi średzkiej opatrzony ciekawym wstępem. Dodatkowo autor zawarł wybór tras autokarowych (5) i pieszych (12) wyodrębniając także najciekawsze obiekty wzdłuż trasy średzkiej wąskotorówki. Książka zawiera szereg ładnych fotek, mapkę i garść przydatnych informacji natury organizacyjnej. |
J.
Sobczak „Zwiedzamy Ziemię Średzką”, Średzkie Towarzystwo Kulturalne, Środa Wlkp. 2000, str. 78 |
![]() |
Przewodnik po Zaniemyślu i okolicach wydany w konwencji jak wyżej. |
J.
Sobczak „Zaniemyśl i okolice”, Zarząd Gminy Zaniemyśl, Zaniemyśl 2001, str. 78 |
![]() |
Broszurowe wydanie przewodnika
po Zaniemyślu i okolicach z
1977 roku. W niewielkiej objętościowo książeczce znalazła się
krótka historia
Zaniemyśla, przechadzka po miejscowości z opisem jej najciekawszych
zabytków
oraz garść informacji praktycznych. Nie zabrakło kilku czarno-białych
fotografii oraz mapki regionu i planu Zaniemyśla.
|
T. Pasikowski "Zaniemyśl", Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej, Poznań 1977, str. 24 |
![]() |
Książka arcydzieło! Jeśli ktoś szuka definicji „małej ojczyzny” w słownikach i publikacjach socjologicznych powinien przede wszystkim przeczytać "Historię Murzynowa Kościelnego". Książkę którą się świetnie czyta, książkę która zachwyca jakością wydania i która doskonale definiuje pojęcie „małej” lub jak kto woli „najbliższej” ojczyzny, skrawka ziemi, który nosi się w sercu i który chce się poznać, choć jak nam się wydaje dobrze się go już zna… Autor poświęcił mnóstwo czasu na nanizanie na oś czasu wydarzeń, postaci i obiektów tworzących historię lokalnej społeczności i podał to w tak wykwintny, a jednocześnie zachwycająco prosty sposób, że podobnej monografii historycznej mógłby zazdrościć niewielkiemu przecież Murzynowu Kościelnemu nawet Poznań. Dziesiątki fotografii, rycin, map, faksymiliów doskonale wkomponowanych w tekst sprawiają, że każda strona z tej książki (a jest ich nie mało, bo aż 472) stanowi swoiste dziełko. Całości dopełnia obszerna bibliografia i dwa indeksy: osobowy i geograficzny. Spośród znanych mi wydawnictw, podobnie skomponowanych, nasuwa mi się tutaj doskonała seria wydawnicza wydawnictwa Dolnośląskiego „A to Polska właśnie” - to naprawdę duży kaliber wydawniczy. Ogromnie się cieszę, że dzięki autorowi przepięknie opowiedziana historia fragmentu średzkiej ziemi ma tak trwały pomnik jak ta książka. Chylę czoła! |
D. Mikulski, "Historia Murzynowa Kościelnego, czyli krótka rozprawa między Panem, Wójtem a Plebanem" wyd. UNITEX 2014, str. 472 |
![]() |
Jest zapotrzebowanie na monografie regionalne i ta właśnie doskonale w nie się wpisuje. Choć samo pojęcie "Ziemia Zaniemyska" jest nieco na wyrost, nie odmawiamy bynajmniej stowarzyszeniu funkcjonującemu pod tą nazwą i wydawcy książki pasji i zamiłowania do tego regionu. Jest przecież cała rynna jezior kórnicko - zaniemyskich przepięknym "parkiem" krajobrazowo - kulturowym o niepowtarzalnych walorach przyrodniczych i wielkiej historii. Zaletą książki jest doskonałe wydanie: papier kredowy, twarda oprawa i mnóstwo kolorowych fotografii. Autorzy objęli zwięzłą opowieścią obszerny obszar tematyczny: od historii regionu po jego walory przyrodnicze. Mamy więc do czynienia z prawdziwym, poręcznym przewodnikiem, pełniącym rolę swoistego katalogu produktu turystycznego. |
pr. zbiorowa "Ziemia Zaniemyska. Przyroda, historia, turystyka", Stowarzyszenie Ziemia Zaniemyska, Zaniemyśl 2014, str. 112 |
![]() |
Dość ładnie wydany zbiór zawierający przegląd ulic Środy Wielkopolskiej i krótkie notki biograficzne ich patronów. Wiele kolorowych fotografii, dołączona rozkładana mapka. Szkoda, że w opracowaniu nie znalazły się wszystkie ulice Środy. |
B.
Urbańska „Ludzie i historia w nazwach ulic Środy Wielkopolskiej”, ŚTK, Środa Wlkp. 2000, str 124 |
![]() |
Tytuł w zasadzie mówi sam za siebie. Warto pamiętać, że historię naszego miasta tworzyli przede wszystkim ludzie. |
B.
Urbańska „Organiści średzkiej kolegiaty w latach 1853
– 1951
Surzyński, Zaremba, Bartkowiak”, ŚTK, Środa Wlkp. 2001, str 75 |
![]() |
Niewielka monografia Winnej Góry przez pryzmat wodza Legionów, bohatera hymnu rzecz jasna. Wyczerpujący opis pałacu, kościoła, historia rodziny, piękne zdjęcia i ryciny. |
M.Strzałko,
J. Sobczak
„Winna Góra”, wydawnictwo WBP, Poznań 1997, str 86 |
![]() |
Przepięknie wydana monografia średzkiej nekropolis. Autorka w przystępny sposób opowiada dzieje cmentarza i ludzi związanych z ideą powstania tego miejsca, a także, pokrótce, miejsc pełniących rolę cmentarzy w przeszłości. W warstwie merytorycznej trochę niżej niż można by się spodziewać – ogólne wrażenie jednak dobre, zwłaszcza że to jedyna taka publikacja przypominająca trochę serię wydawnictwa wysokich lotów wydawnictwa dolnośląskiego „A to Polska właśnie”. |
B.
Urbańska „Cmentarz średzki”, ŚTK, Środa Wielkopolska 2004, str 288 |
![]() |
Wszechogarniająca
nas kultura
obrazkowa poczyniła i czyni nadal ogromne szkody w czytelnictwie. To
banalne
stwierdzenie towarzyszy nam już - niestety - od dość dawna. Spadający
poziom
czytelnictwa (strach przed słowem pisanym u czytelników i
brak umiejętności –
lub może lepiej – daru „lekkiego
pióra” u twórców) skłania
wydawnictwa do
masowej produkcji szalenie estetycznych albumów, w
których główny środek wyrazu
stanowią fotografie. Ta tendencja tak dalece wpływa na poziom książek,
że nawet
te o charakterze popularno – naukowym (sic!) stają się dziś
zbiorem przypadkowo
dobranych fotografii i infografik, opatrzonych niewielką ilością z
trudem
skleconego i najczęściej niespójnego tekstu. Najbardziej
rzucającą się w oczy
tendencją jest całkowite podporządkowanie treści opracowania do jego
formy.
Stąd też, nawet, jeśli tematyka jakiegoś rozdziału pozostaje
niewyczerpana, ale
brakuje miejsca na stronie, to rozdział uważa się za zakończony. Wbrew
pozorom
takie praktyki spotkać można często. Klasyczny przerost formy nad
treścią, w czasach,
gdy forma urosła do miana jedynie słusznej treści. Na drugim biegunie
stała np.
wspaniała seria „Wydawnictwa dolnośląskiego” pt.
„… a to Polska właśnie” –
przemyślana w każdym calu, całkowicie podporządkowana wyczerpującej
temat treści,
okraszonej mnóstwem mądrze podpisanych i uzupełniających
treść grafik,
przepięknie wydana (nawet w wersji z miękką okładką.) Napisaliśmy
powyżej jak
niestety jest i jak być powinno, – czego oczekuje czytelnik
(ten przez duże
„C”). Z wielką radością przywitaliśmy, więc nową
pozycję poświęconą Środzie
Wielkopolskiej, autorstwa nieocenionej Bożenny Urbańskiej. Radość ta
jest tym
większa, że „Raptularz Średzki” – bo taki
tytuł nosi ta publikacja, jest
przykładem dobrej książki. Jest więc treść, - i to jaka!
Zbiór esejów
poświęconych tkance miasta, tej formowanej niejako od nowa, bo poza
średniowiecznymi murami w XIX i XXw. Formowanej budową nowych dzielnic,
budynków użyteczności publicznej, rozwojem
terenów zielonych, nowych ulic i wszystkim,
co sprawiało „pączkowanie i kwitnięcie” miasta.
Pani Urbańska doskonale opisuje
topografię Środy, tę znaną i także tę, która odeszła już w
niepamięć, choć
stanowi nierozerwalną część historii miasta. Tę historię, to formowanie
się
współczesnej Środy – o czym nie zapomniała autorka
– tworzyli także ludzie –
korowód znanych i mniej znanych, wielkich i pomniejszych
postaci, z codziennym
mozołem budujących naówczas dzień dzisiejszy, natenczas
historię i tożsamość
Środy. Pani Urbańska mówi więc: warto pamiętać o tych
mieszkańcach miasta. Jest
w tym zbiorze jeszcze coś; coś co ma równie wielkie
znaczenie jak merytoryczna
treść i dostrzeżenie odpowiednich akcentów w temacie, rzecz
absolutnie nie do
przecenienia: klimat miasta. Już po kilkunastu stronach (ten rozdział o
topografii, tej nieco już zapomnianej umieszczony na początku książki,
to był
strzał w dziesiątkę) czytelnik ma świadomość, że czyta nie o jakimś
statystycznym mieście, lecz o Naszej Środzie. I nawet, jeśli gdzieś w
Polsce
jest miasto, w którym istniały kiedyś
„korbole” czy „parcelki”, to
zamykając
„Raptularz…” po ostatnim zdaniu, ciągle
oddychamy klimatem TEJ Środy.
Twarda oprawa, wspaniałe archiwalne zdjęcia i grafiki, to co dopełnia dzieła. |
B.
Urbańska „Raptularz średzki”, ŚTK, Środa Wielkopolska 2010, str 351 |
![]() |
Pani Bożenna poszła za ciosem i oto ukazał się drugi, dopełniający - choć z pewnością nie wyczerpujący temat - tom wspaniałego raptularza. Ileż to nowych, ciekawych faktów z historii naszego miasta i ludzi, którzy ją tworzyli! Twarda oprawa i ponownie wspaniałe archiwalne zdjęcia i grafiki. Tytuły rozdziałów mówią same za siebie: "Tego już nie ma", "Zmiany, zmiany", "Losy tragiczne", "Ważni, ale zapomniani", "Pozostają w pamięci" |
B.
Urbańska „Raptularza średzkiego część druga”, ŚTK, Środa Wielkopolska 2012, str 383 |
![]() |
Zgodnie z tytułem autorki w dwóch rozdziałach omawiają czytelnictwo mieszkańców ziemi średzkiej przez pryzmat Biblioteki średzkiej. Książeczka wydana została z okazji 50-lecia działalności Biblioteki im. R.W. Berwińskiego w Środzie Wlkp.Ziemiaństwo Wielkopolskie. W kręgu Artystokracji |
B.
Kosmanowa, B.
Urbańska, "Tradycje czytelnicze na ziemi średzkiej", Biblioteka im. R. Berwińskiego w Srodzie Wlkp, 1995, str. 31 |
![]() |
„Historia średzkiego sportu” to pierwsza tego typu monografia na „średzkim rynku” wydawniczym. Pierwsza i jak się wydaje na pierwszy rzut oka, kompletna. Autor, z dużą dbałością o szczegół, lekkim piórem odmalowuje panoramę dziejów zmagań sportowych w Środzie. Jeśli komuś wydawało sie, że powojenna, a zwłaszcza ta współczesna historia tylko jednego klubu sportowego to już cały średzki sport, rychło musi zweryfikować swe poglądy. Okazuje się bowiem, że historia ta jest bogata i co ważne szalenie interesująca. Tak więc już po kilku stronach opasłego tomu mamy przekonanie, że autor opowiada z sensem, ciekawie i co ważne przekonywująco. Oto przesuwamy się w dziejach średzkiego sportu, od zamierzchłych czasów rzeczywistości rozbiorowej, poprzez burzliwe, dynamiczne lata międzywojnia, cały okres PRL-u aż do współczesności. Rychło przekonujemy się także, że nie jest to tylko historia przesiąknięta zestawieniami, tabelami wyników i rekordów, lecz przede wszystkim historia ludzi tworzących średzką społeczność ostatnich 150 lat z okładem. Autor nie stroni od anegdot, a wrażenia swojskości dopełniają ilustrujące opowieść archiwalne fotografie. Książkę czytać należy chronologicznie, bo to wszak opowieść o historii, która ma to do siebie, że zawsze skutek jest dziełem przyczyny. Nie mniej sposób prezentacji poszczególnych niewielkich objętościowo rozdzialików znacznie ułatwia nieco nieortodoksyjne podejście i losowe wybieranie rozdziałów. Ta metoda też doskonale się sprawdza i to również wielka zasługa języka opowieści i jej konstrukcji. Jeszcze wiele dziedzin życia średzkiej społeczności czeka na taką monografię. |
T. Staśkowiak "Historia Średzkiego Sportu. 1843-2009", P.W. Amigo, Środa Wielkopolska, 2010 |
![]() |
Pozycja bardzo ciekawa, choć równocześnie bardzo trudno dostępna, bo nie znajdujaca się w powszechnej sprZiemiaństwo Wielkopolskie. W kręgu Artystokracjizedaży. Książka podzielona jest na kilka działów. Pierwszy z nich to obszerny wstęp w którym znalazły się m.in. wywiady z prezesem zarzadu MPECWiK w Środzie, burmistrzem Środy p. Wojciechem Ziętkowskim oraz burmistrzem czasu międzywojnia Janem Polskim. Ten ostatni jest szczególnie ciekawy w formie; zawiera bowiem rzeczywiste wypowiedzi burmistrza zamieszczone w Dzienniku Poznańskim z 25.04.1934r oraz kurierze Średzkim z 12.03 1935r. Pytania skonstruowane do tych wypowiedzi to już inicjatywa i wyobraźnia autora książki. Zabieg w finale dość ciekawy. Przedstawiona w kolejnej części historia średzkich wodociągów podzielona została na trzy okresy: staropolski, II RP i współczesny. Wreszcie na końcu znalazło się miejsce na przedstawienie sylwetek ludzi tworzacych współczesny wizerunek przedsiębiorstwa, swoiste "who is who" (nawet pod takim, polskim tytułem). Historie uzupełniają archiwalne plany, mapki i schematy oraz uzupełniające treść tabele. |
A.
Zarzycki "Środa Wielkopolska. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki
Cieplnej, wodociągów i kanalizacji w służbie miasta 1911-2011", wyd. Unidruk, Poznań 2011 |
![]() |
![]() |
Gigantyczne dzieło monograficzne, wielkoformatowe nie tylko rozmiarem. Wspaniale wydana (doskonały papier, twarda oprawa) i dobrze napisana historia gazowni miejskich wszystkich miast i miasteczek wchodzących ongiś admnistracyjnie w skład WKP. Praca jaką wykonał autor każe nam głęboko się ukłonić. To musiała być gigantyczna kwerenda archiwalna i sądząc po tytule, na gazowniach się nie skończy! Tekst czyta się dobrze, choć nie brakuje w nim specjalistycznego słownictwa. W monografii pojawiły się także setki rycin, mapek, schematów, czarno - białych fotografii i tabel. W tomie drugim ("Katalog") na str. 437 do 441 przedstawiono dzieje gazowni średzkiej. |
M. Urbaniak, "Miejskie zakłady
przemysłowe Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Gazownie. t.1 Zarys
dziejów, t.2 Katalog" wyd. Księży Młyn, Łódź 2011, str. t.1 - 284, t.2 - 491 |
![]() |
Jedna z najważniejszych pozycji ostatnich lat, z dawna oczekiwana i bardzo potrzebna. Trud przybliżenia biografii 371 postaci związanych z powiatem średzkim podjęło 37 regionalistów skupionych pod egidą Średzkiego Towarzystwa Kulturalnego. Najwięcej biogramów przygotował niezrównany Stanisław Frankowski. Słownik przygotowany został tzw. metoda holenderską, co oznacza, że choć jest to tom 1 stanowi równocześnie zamkniętą alfabetycznie całość zawierającą biogramy wybitnych, nie żyjących już postaci powiatu średzkiego. Kolejne tomy stanowić będą formę uzupełniania. Dla pewnego uporządkowania obszaru przyjęto obecne granice powiatu średzkiego, choć przecież wiadomo, że dawna ziemia średzka sięgała zdecydowanie dalej na północny zachód i zdecydowanie mniej na południe niż obecnie. Z pewnością sporo wysiłku przygotowującym słownik sprawiło zebranie podobizn opisywanych postaci, co jednak znacznie podnosi walory słownika i przybliża opisywane postcie. Jednym słowem: pozycja dla średzianina obowiązkowa. |
pr. zbiorowa "Słownik biograficzny powiatu średzkiego. Tom 1", Średzkie Towarzystwo Kulturalne, Środa Wielkopolska 2011, str. 274 |
![]() |
Dziwić może pojawienie się tej publikacji w tym zestawieniu, jednak trzeba pamiętać, że Iwno Mielżyńskich było organiczną częścią historycznej „ziemi średzkiej”. Książka wydana w serii z „Winną Górą” p. M. Strzałko i J. Sobczaka (jest też trzecia pt. „Manieczki”). |
B.
Krzyślak „Iwno”, wydawnictwo WBP, Poznań 1999, str 64 |
![]() |
Książka
wydana w ramach wspaniałej serii krajoznawczej „Wielkopolska
Biblioteka Krajoznawcza” pod nr 18. Autor dość obszernie
opisuje
historię i teraźniejszość Miłosławia i okolicznych wsi i
miasteczek. Kolorowe zdjęcia, mapki i schematy podnoszą walory
książki. Część poświęcona jest oczywiście Winnej Górze.
|
B.
Kucharski „Miłosław”, wydawnictwo WBP, Poznań 1997, str 101 |
![]() |
Książka
wydana w serii Wielkopolska Biblioteka Krajoznawcza pod nr 16 w
konwencji podobnej do nr 18 „Miłosław”. Fotki,
ryciny i warstwa
merytoryczna na wysokim poziomie.
|
P.
Anders, E. Czarny, A. Kostołowski, J. Wilczyński „Żerków i Nowe Miasto n. Wartą”, WBP, Poznań 1997, str. 98 |
![]() |
"Stolica"
sąsiadujacego ze średzkim
powiatu. Prastary Śrem, równie piekny jako średniowieczne
miasto
jak Środa ;) stanowił ongiś bramę do Wielkopolski od strony Ślązka.
Pozycję tą zapeniało mu połozenie wsród rozlewisk Warty.
Prócz samego miasta w książce opisano najważniejsze
miejscowości
okolicy. Książka wydana w serii Wielkopolska Bilioteka Krajoznawcza pod
numerem 5.
|
Z. Szmidt "Śrem" WPB, Poznań 1994, str. 90 |
![]() |
Okolice
Dolska to jedna z
najpiękniejszych krain Wielkopolski. Mnogość
jezior, morenowych wzgórz, dworów i
pałaców
rozsianych w przepięknych leśnych krajobrazach to obraz tego regionu.
Przepiękne jest także samo miasteczko, które mielismy okazję
zwiedzać. Niedaleko Dolska położone jest Ostrowieczko - znane z książki
"Marianna i Róże". Książka napisana w tradycyjej dla serii
konwencji, z kilkoma stronami kolorowych fotografii, czarno - białych
rysunków. W osobnej części w miarę
szczegółowy opis
najciekawszych miejsc gminy dopełnia całości. Książka wydana w serii
Wielkopolska Biblioteka Krajoznawcza pod numerem 15. |
Z. Dłużak "Dolsk" WBP, Poznań 1997, str, 78 |
![]() |
Powiat jarociński graniczy z
powiatem sredzkim od południa. W jego
skład wchodzą cztery gminy: Jarocin, Jaraczewo, Żerków i
Kotlin.
Niegdys ściśle związane z Jarocinem było Nowe Miasto, które
jednak w ramach reformy administracyjnej w 1999r znalazło się jako
gmina w ramach powiatu średzkiego. Autor opisuje historię i dzień
dzisiejszy Jarocina i okolic. Zgodnie z tradycją serii prawie połowę
książki zajmują opisy ciekawszych miejscowości wokół
Jarocina.
Nie brakuje mapek i schematów, a całość uzupełnia
kilkanaście
kolorowych fotografii. Na końcu książki umieszczono spis
szlaków
tutystycznych wraz z ich opisem oraz bibliografię. Książka wydana w serii
Wielkopolska Biblioteka Krajoznawcza pod numerem 34.
|
P. Anders "Jarocin" WBPiCAK, Poznań 2007, str. 110 |
![]() |
Przepięknie wydany syntetyczny przewodnik po stolicy wielkopolski, którego wielką wartością są wspaniałe zdjęcia i rysunki ilustrujące niemalże każdy z omawianych zabytków. Autorzy podzielili zwiedzanie Poznania na dzielnice: Ostrów Tumski, Stare Miasto, Śródmieście, Jeżyce, Sołacz, Łazarz i Wilda. Inne miejsca omówiono w dziale „poza centrum”. Zwiedzanie poprzedzono rozdziałem „Tworzenie miasta” dość szczegółowo opisujący procesy, które przyczyniły się do ukształtowania miasta takiego. |
pr.
zbiorowa "Poznań. Przewodnik po zabytkach i historii", Wyd. Miejskie, Poznań 2003, str. 400 |
![]() |
Tytuł oryginału tej ciekawej pozycji to "Przewodnik po Poznaniu i Wielkim Księstwie Poznańskim z mapą, planem i rycinami skreślił Konstanty Kościński." Książkę w roku 1909 wydała Drukarnia św. Wojciecha, a współczesny reprint wydawnictwa CM nosi podtytuł "Przewodnik retro". Rzeczywiście wiele wody upłynęło w Warcie od oryginalnego, pierwszego wydania książki, stąd podytuł reprintu jak najbardziej adekwatny. Bardzo ciekawy jest fragment posłowia, które zamieścił autor: "Na zakończenie dziełka niniejszego kilka jeszcze umieścić pragniem uwag, które nam się nasuwają. Przewodnik po Wielkopolsce, jakkolwiek niewielkich rozmiarów, wiele nam sprawił mozołu, bo streścić trzeba było nieomal całą historye nie tylko dzielnicy w ogóle, ale nawet poszczegółnych miejscowości." Charakterystyczny dla epoki język dziś wzrusza, choć całość czyta się dobrze i płynnie. Niechże dla każdego wpółczesnego regionalisty, który porywa się na pisanie przewodnika po Wielkopolsce słowa Kościńskiego brzmią jak memento. Nie brakuje, niestety na rynku pseudo przewodników, których istota w zasadzie sprowadza się do alfabetycznego spisu restauracji w regionie, pomiędzy którymi pojawiają się wyrwane z historycznego kontakstu obiekty perygrynacji. No i ten ujmujący język! Dziś powiedzielibyśmy "Obiekty warte obejrzenia", wtedy mówiło się "Widzenia godne rzeczy"... Tekst okraszony jest kikudziesięcioma czarno - białymi fotografiami oraz rycinami. Do książki dołączono kolorowy plan Poznania w formacie A4 z mapą WKP na odwrocie. |
K. Kościński "Ilustrowany przewodnik po Poznaniu i WKP", wyd. CM Warszawa, 2014, str. 202 |
![]() |
Czwarte już wydanie (uzupełnione i poprawione) dziełka traktującego o jednej z najważniejszych polskich światyń – równie ważnej w średniowiecznej mapie Polski jak późniejsza katedra wawelska. Autor bardzo przystępnym językiem opisuje koleje losu tej wspaniałej budowli, ocierające się czasami o rzeczone w tytule tajemnice. Tekst przepleciony jest kilkudziesięcioma kolorowymi fotografiami, a całość zamykają spisy arcybiskupów gnieźnieńskich, Prymasów Polski. Wybierając się do Orlego Gniazda warto zapoznać się z tą książeczką. |
Z. Rola „Tajemnice katedry gnieźnieńskiej”, wyd. Kurpisz, 2005, str. 232 |
![]() |
Książka p. B. Urbańskiej to z dawna wyczekiwana pozycja na ziemi średzkiej. Wystarczy wspomnieć, że nasza dostojna jubilatka – kolegiata, obchodząca w tym roku 580 rocznicę istnienia, nie doczekała się w ciągu ostatnich 20 lat żadnego opracowania, prócz dość sztampowej, krótkiej monografii zamieszczonej w III tomie „Dziejów Środy Wielkopolskiej” i kilku artykułów w nieocenionym Średzkim Kwartalniku Kulturalnym. Jednak tak kompleksowej monografii – stwierdzamy to z wielkim smutkiem – kolegiata jeszcze nie miała. Z tym większą estymą i czytelniczym głodem zajrzeliśmy do tego opracowania. Już na pierwszy rzut oka książka robi bardzo pozytywne wrażenie przepiękną formą poligraficzną, setkami kolorowych fotografii, reprodukcjami archiwaliów i doskonałej jakości papierem. Wielokrotnie już jednak przekonaliśmy się, że nowoczesna, estetyczna szata poligraficzna nie często idzie w parze z jakością merytoryczną, a czasem jest wręcz „zasłoną dymną” przed całkowitym pustostanem w treści. Nie brakuje niestety dziś publikacji na rynku księgarskim, które sprawiają wrażenie, że zostały popełnione tylko po to by ładnie wyglądać na bibliotecznej półce i w zasadzie mogłyby być zredukowane do ozdobnego grzbietu. Nasz rozbudzony apetyt natychmiast rzucił nas w wir czytania, a z każdym kolejnym akapitem ciekawość wzrastała. Już po kilku stronach książki byliśmy przekonani, że tylko do kurtuazji i skromności autorki należy zaliczyć zdanie zawarte we wprowadzeniu: „książka nie jest łatwa w odbiorze, trochę chropowata, sporo w niej cytatów i odwołań do dokumentów”. Język książki jako narzędzie jest łatwy i zrozumiały, a przędzona tym „narzędziem” opowieść o historii kolegiaty, zdaje się czytelnikowi pasjonująca i bliska. Uczucie bliskości potęguje jeszcze umiejętne cytowanie archiwaliów, a zwłaszcza listów kolegiackich księży, w których dostrzegamy przede wszystkim troskę. Zagłębiając się w opowiadaną historię, łatwiej nam dzięki tym listom zrozumieć czasy przez które zdawała się „przepływać” nasza szacowna jubilatka. Z braku źródeł przed XIX stuleciem autorka skupiła się głównie na akcie ratowania świątyni (dość rozłożonym w czasie, ale spójnym co do formy) przez kolejnych kolegiackich proboszczów, od Teofila Wolickiego poczynając, poprzez tak zasłużonego jak Marceli Weychan, a na obecnym proboszczu Raweckim kończąc. Przez pryzmat tych XIX i XX wiecznych „ratowań” oglądamy świątynie od jej zarania, przez wszystkie rozbudowy, zmiany wnętrza, przenosiny ołtarzy, troskę o dzwony, orany i polichromie. Książka podzielona jest na dwa zasadnicze rozdziały; traktujące o historii kolegiaty i obecnym wyposażeniu, które doskonale ze sobą korespondują, uzmysławiając czytelnikowi w sposób niemalże niezauważalny, że dzisiejszy wygląd kolegiaty to przecież efekt jej dziejów, suma troski wszystkich kolegiackich proboszczów i minionych pokoleń, tych spoczywających także i na średzkim cmentarzu – nekropolii tak wspaniale opisanej we wcześniejszej publikacji autorki. Bo przecież choć kolegiata stanowiła element „wielkiego świata” parlamentaryzmu pierwszej Rzeczypospolitej, to także przez pryzmat tej naszej średzkiej społeczności, dumnej ze swej świątyni i jej 580 letniej historii, musi być postrzegana. Godnym pochwały wydaje się też rozdział „Kolegiata w sztuce” zawierający reprodukcje obrazów, wiersze i grafiki z „Kolegiatą w tle”. Choć dalej jest jeszcze aneks zawierający wybór tekstów źródłowych i bibliografia to właściwie „Kolegiata w sztuce” może stanowić ciekawe podsumowanie naszego stosunku do tego wielkiego zabytku. Kolegiata to dziś niewymierna wartość kulturowa w naszym – średzkim pejzażu. Z pewnością należała jej się monografia i tylko szczerze podziękować wypada, że p. B. Urbańskiej udało się to zrobić w tak piękny sposób. |
B. Urbańska "Kolegiata w Środzie Wielkopolskiej" Średzkie Towarzystwo Kulturalne, Sroda Wlkp 2008, str. 278 |
![]() |
Książka w formie przewodnika będąca dopełnieniem wydanej w 2008 roku monumentalnej monografii o tym najzacniejszym średzkim zabytku. Na stronie 13, 14, 15 i 22 znalazły się rysunki rozwoju bryły kolegiaty mojego autorstwa, umieszczone także na stronie w temacie o kolegiacie. Książkę kończą najważniejsze daty z historii Środy oraz uaktualnienie i uzupełnienie faktografii kolegiaty oraz jej wyposażenia. |
B.
Urbańska "Przewodnik po
Kolegiacie średzkiej", ŚTK, Środa Wlkp 2014, str. 102 |
![]() |
Nieoceniony St. Frankowski w niewielkiej książeczce zawarł
zwięzły opis wszystkich sześciu drewnianych kościołów powiatu średzkiego.
Wydawnictwo współtworzą fotografie Jerzego Szymańskiego.
|
St. Frankowski "Kościoły drewniane powiatu średzkiego", ŚTK 2020, str. 15 |
![]() |
Nieco obszerniejsza książeczka St. Frankowskiego z opisem
ziemiańskich siedzib (tych większych i tych mniejszych) na terenie gminy Środa.
Także tym razem opowieści o dworach i pałacach ilustrują zdjęcia Jerzego
Szymańskiego.
|
St. Frankowski "Pałace i dwory w gminie Środa Wielkopolska", ŚTK 2021, str. 46 |
![]() |
Niewielki objętościowo przewodnik, zarówno w tytule jak i na kartach podzielony na dwa odrębne opracowania, dotyczące Śremu i okolic oraz Środy i okolic. W środku bardzo uproszczona mapka regionów oraz serwis czarno-białych fotografii. W przewodniku opisano krótko najważniejsze miejsca. Nie zabrakło zbioru informacji praktycznych. Moje ulubione: „ŚRODA, ul. Kilińskiego. W sprzedaży etylina 78 i olej napędowy. Kompresorowe pompowanie opon”. |
T.
Pasikowski, "Śrem, Środa i okolice" Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki, Poznań 1972, str. 48 |
![]() |
Przewodnik, niewielki
objętościowo Piotra Maluśkiewicza
powstał na zlecenie Wojewódzkiego Ośrodka Informacji
Turystycznej, przy
współudziale Urzędu Miasta i Gminy Środa Wlkp. Przewodnik
podzielono na dwi
części. W pierwszej znajdziemy zwięzła historię miasta i regionu oraz
krótką
wycieczkę po najciekawszych średzkich zabytkach. W drugiej części
przedstawiono
najciekawsze miejscowości regionu. Nie zabrakło mapki gminy, planu
miasta i wyczerpujących
informacji praktycznych.
|
P.
Maluśkiewicz, "Środa i okolice", W.P.T Przemysław,
Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej, Poznań 1980, str. 43 |
![]() |
Pięknie wydana, obszerna
monografia gminy Krzykosy, jednaj z
pięciu współtworzących powiat średzki. Jej mocną stroną,
prócz przystępnego
tekstu są doskonale opracowane grafiki, mapy, tabele i dziesiątki
zdjęć.
Książka składa się z trzech części. W pierwszej autor omówił
zarys historii
oraz warunki geograficzne i środowiskowe gminy. Druga część
wyczerpująco
opisuje poszczególne sołectwa gminy, zaś trzecia -
pozostałe miejscowości. Nie zabrakło
obszernej monografii.
|
G. Kucharski, "Dzieje Gminy Krzykosy", Gmina Krzykosy, Krzykosy 2012, str. 335 |
![]() |
Świetna monografia średzkiej
lecznicy, wydana z okazji 100
lecia działalności. Z kart historii wyłaniają się nie tylko dzieje
szpitala,
ale także pejzaż zmieniającego się na przestrzeni wieków
miasta. Książka
okraszona została ponad 200 zdjęciami (w tym wiele ciekawych sprzed II.
w. św.)
i faksymiliami dokumentów. Osobny rozdział poświęcono także
laureatowi nagrody
nobla z fizyki, urodzonemu w średzkim szpitalu - Klausowi von Klitzing.
Monografie zamyka zbiór obecnych i byłych
pracowników szpitala; lekarzy,
pielęgniarek i pracowników administracyjnych. W obcowaniu z
monografia
przydatny bywa indeks osób. Całość zamyka bibliografia.
|
A. Gogulski, "Szpital w Środzie Wielkopolskiej 1916-2016", Środa Wielkopolska 2016, str. 256 |
![]() |
Kórnik to sąsiednia gmina i najbliższa okolica. O tej
książce wspomnieć warto, bo jest wzorem rzetelnie, wyczerpująco i estetycznie „popełnionego”
leksykonu. Autorzy, bo to praca zbiorowa przyjęli alfabetyczny układ treści.
Leksykon opisuje nie tylko miejscowości i obiekty fizjograficzne z terenu
gminy, ale także zagadnienia kulturalne (kultura ludowa, muzyka, muzea), historii,
klimatu, przyrody i dziedzictwa kulturowego tego obszaru. Mnogość fotografii,
grafik, map i wykresów dopełnia dzieła. Kaj na porządny leksykon przystało na
końcu są także indeksy: topograficzny i osobowy oraz obszerna bibliografia.
|
pr. zbiorowa, I. Potocka (red.) "Leksykon Krajoznawczy gm. Kórnik.", wyd. Zakłady Kórnickie 2015, str. 200 |
![]() |
Niewielka książeczka, a w zasadzie broszurka będąca
przewodnikiem po Kórniku i Rogalinie wydana przez PTTK. Nie znajdziemy w niej
informacji praktycznych, a szkoda, bo z dzisiejszego punku widzenia byłyby one bardzo
ciekawe.
|
F. Jaśkowiak, A. Dubowski "Kórnik i Rogalin". Instytut wydawniczy Kraj (PTTK), 1952, str. 16 |
![]() |
Kolejna monografia, tym razem wydana przy okazji 90 lecia Zespołu Szkół Rolniczych w Środzie, który miał miejsce w 2010r. Chwalić należy autorów i pomysłodawców opracowania, bo ciagle mało tego typu książek w średzkim krajobrazie księgarskim. Dużą zaletą książki jest bardzo wiele czarno - białych fotografii dokumentujących historię szkoły, większość zrobiono w czasach wspóczesnych, choć zdarzają się też starsze. Niezrównanym ich walorem jest wartość dokumentalna wszechstronności życia szkoły. Autorzy zamieścili także indeksy wszystkich związanych z długą historią szkoły nauczycieli; osobno przedstawiony biogramy zasłużonych dyrektorów. W innym indeksie odnajdą się także absolwenci. Sporo miejsca poświęcono podsumowaniu ogromnego, przecież dorobku szkoły na niwie sportowej. Niestety, nieciekawie prezentuje się szata graficzna; choć w samym układzie raczej poprawna, to jednak fatalna w doborze barw. |
pr.
zbiorowa, "90 lat Szkoły Rolniczej w Środzie Wielkopolskiej.
1920-2010", Zespół Szkół Rolniczych w Środzie Wielkopolskiej, Środa Wielkopolska 2010, str. 202 |
![]() |
Obszerna monografia
wielkopolskiego ziemiaństwa. Portret
zbiorowego bohatera, jednego z tych którzy ostatecznie
wygrali Najdłuższą Wojnę
Nowoczesnej Europy, choć sam uległ zagładzie, wraz ze światem,
który
współtworzył. Autor opisuje losy kilkunastu słynnych
wielkopolskich rodzin
szlacheckich. W meandrach genealogii pozwalają się rozeznać czytelne
tablice,
sporządzone przez Rafała Prinke. Opowieści okraszone zostały portretami
z
rodzinnych albumów i fotografiami ziemiańskich siedzib, z
których nie wszystkie
zachowały się do naszych czasów.
|
A.
Kwilecki, "Wielkopolskie Rody Ziemiańskie", wyd. poznańskie, Poznań
2010, str. 502 |
![]() |
Ciekawa pozycja kreślaca tego
spotkania sprzed ponad już stu
lat: wielkiego pisarza, noblisty Henryka Sienkiewicza i literatki spod
Środy
Marii Radziejewskiej, która w historii zapisała się jako
czwarta Maria jego
życia. We wstępie autorka nakreśliła tło i przebieg zdarzeń. Druga
część
wypełniły listy Sienkiewicza i Radziejewskiej oraz słynne
„Memorandum” Marii.
Książeczkę zamyka kilka czarno-białych fotografii.
|
K. Kolińska-Sochaczewska, "Sienkiewicz i piękna Wielkopolanka", Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1973, str. 194 |
![]() |
Pierwsza powojenna monografia
Powstania Wielkopolskiego
napisana przez znanego regionalistę, wydana w 38 rocznicę powstania
(1956 r.).
Z powodu bardzo dużego zainteresowania publikacją i jej bardzo małego
nakładu
pracę szybko wznowiono. Genezę i zarys działań powstańczych sił
przedstawione
przez autora uzupełniają zebrane relacje uczestników zrywu.
|
L.
Gomolec, "Powstanie Wielkopolskie 1918-1919", wyd. Sport i Turystyka, Poznań 1957, str. 80 |
![]() |
Bogata faktograficznie
monografia wielkopolskiej edukacji od
czasów najdawniejszych, czyli od szkół
katedralnych i kolegiackich do pensji
dla dziewcząt w epoce przedrozbiorowej. Książkę zamyka serwis
czarno-białych
ilustracji, bogata bibliografia i indeks osobowy. Niestety, brakuje
indeksu
geograficznego.
|
D. Żołądź-Strzelczyk "Szkoły w Wielkopolsce od średniowiecznych początków do reform komisji edukacji narodowej", wyd. poznańskie, Poznań 2010, str. 324 |
![]() |
Jakżesz cudownie przyjmuje się takie publikacje. Sentyment minionych lat i krajobrazów, które odeszły, choć zatrzymano je w kadrach, przepiękna poligrafia, doskonale podręczny format - słowem, aż chce się czytać, przeglądać i wracać do niej. 168 fotografii (wiele, choć starych to jednak doskonałej jakości), mapek, grafik i reprodukcji; od czasów przedwojennych do współczesności. Książeczkę - albumik wydano z okazji jubileuszu 600 lecia lokacji Książa obchodzonego umownie w 2010r. Warto przysiąść i prześledzić historię tego urokliwego miasteczka i regionu, pisaną fotografiami ostatnich 100 lat. Wrażenia niezapomniane! |
K.
Budzyń "Książ Wielkopolski. Miasto i okolica na dawnych
pocztówkach i fotografiach", Krzysztof Budzyń P.H. Bin-Com,
Książ Wielkopolski - Binkowo - Śrem 2011, str. 168 |
![]() |
Seria albumów pod wspólnym tytułem "Cuda Polski", opisujących różne części Polski ukazała się w okresie międzywojennym i oparta była na podobnym projekcie francuskim. Obecnie wydawnictwo LTW wydało reprint tego dzieła. Album "Wielkopolska" podzielony został geograficznie na kilka części, z których każda opisuje dany region. Całość uzupełniają czarno - białe fotografie, robiące wrażenie po niemal 90 latach i olbrzymich zmianach jakie zaszły w krajobrazie Wielkopolski. Szczególnie sielsko wygląda np. fotografia otoczonego drewnianym płotkiem kościoła pw. św. Jana Jerozolimskiego na poznańskiej Malcie. Kościółek sprawia wrażenie osadzonego w sielskim krajobrazie wsi, co znacznie kontrastuje z jego współczesnym otoczeniem. Pozycja dla miłośników Wielkopolski i jej krajobrazów. |
J. Smoleński "Wielkopolska. Cuda Polski", wyd. Polskie, Poznań 1930, reprint wyd. LTW, Dziekanów Leśny, str. 160 |
![]() |
Pierwsze wojewódzkie zmaterializowanie idei opracowania kanonów krajoznawczych poszczególnych województw, zaproponowanej w 2006 roku przez Komisję Krajoznawczą Zarządu Głównego PTTK. Roku 2000 Zarząd Główny PTTK wydał kanon Krajoznawczy Polski. Teraz ukazała się praca, pod redakcja znakomitego krajoznawcy prezentująca obiekty, miejsca turystycznych destylacji, stanowiących obowiązkowy spis dla wszystkich miłośników turystyki. Obiekty przygotowano w układzie wg. powiatów, a następnie alfabetycznie. Odnajdowanie poszczególnych miejsc z pewnościa ułatwia także dołączony spis miejscowości. Olbrzymim atutem „kanonu” jest kilkaset kolorowych, pięknych fotografii poszczególnych obiektów. Hasła opracowało grono zacnych, wybitnych regionalistów. Pozycja obowiązkowa. |
Wł. Łęcki (red.) Kanon Krajoznawczy Województwa Wielkopolskiego Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2010, str. 207 |
![]() |
Zadawanie ciekawych pytań, po to by udzielać na nie wyczerpujących i wywołujących zainteresowanie odpowiedzi to sztuka wymagająca dogłębnego znawstwa tematu i pasji. Nie może więc dziwić, ze autorem niniejszego nietypowego leksykonu jest nie kto inny jak Włodzimierz Łęcki, wybitny krajoznawca, regionalista, działacz turystyczny, długoletni wojewoda poznański, wychowawca wielu pokoleń turystów i krajoznawców. Pytania padają z kilkudziesięciu dziedzin; od architektury przez wybitne osobistości po przyrodę. Całość pytań podparta jest kolorowymi fotografiami, których łącznie w książce znajduje się kilkadziesiąt. Książkę wydano na bardzo dobrym papierze i w przystępnym formacie. Lektura ciekawa i budząca ciekawość. |
W. Łęcki, "365 zagadek o Wielkopolsce", Wydawnictwo Miejskie POSNANIA, 2013, str262 |
![]() |
Firmowana przez Polską Akademię
Nauk seria wydawnicza
rozpoczęta w 1951 roku. W tzw. „starej edycji”
wydano XIII tomów. Każdy z nich
dzielił się na oddzielne zeszyty prezentujące zabytki z
poszczególnych
powiatów. Zeszyt 24 prezentował powiat średzki w kształcie
sprzed reformy
likwidującej te jednostki administracyjne. Stąd w opracowaniu m. in.
także
Tulce, Siedlec i Kostrzyn. Drugą, obszerniejszą część zajmuje serwis
fotograficzny zabytków ruchomych i nieruchomych.
|
T. Ruszczyńska, A. Sławińska (red.), "Katalog Zabytków Sztuki w Polsce", tom V województwo poznańskie, zeszyt 24 Powiat Średzki, Instytut Sztuki Polskiej PAN, Warszawa 1964 |
![]() |
Zwięzła i przystępna prezentacja
wyników badań nad
początkami państwa polskiego, w aspekcie architektury sakralnej po
chrzcie
Polski. Autor przedstawił prócz Gniezna, Giecza, Poznania,
Krakowa, Wrocławia i
Ostrowa Lednickiego także Kałdus, Łekno, Przemyśl, Niemczę, Kołobrzeg,
Wiślicę,
Płock, Cieszyn, Tum i Kalisz. Nie zabrakło dopełniających obraz grafik
i
wyczerpującej bibliografii.
|
D. A. Sikorski, "Wczesnopiastowska Architektura Sakralna", wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2012, str. 218 |